Doğu Türkistan'da İşkence--->2
Hacı Yakub Yusufî ANAT
.......BU HAREKETLER:
1. Kiraları Azaltma Hareketi (1950–1951)
Doğu Türkistan'da çiftçiler nüfusun % 80 teşkil eder. Köylerde toprak sahipleri, az toprak sahipleri, ortakçılar, yıllıkçılar olur.
Toprak sahipleri yerlerini, tohum ve çiftçilik aletlerini ortakçılara verir; ürün eşit taksim edilir.
Az toprak sahipleri yerlerini kendileri eker.
Yıllıkçılar topraksız olup, toprak sahiplerine çalışır, yıllık ücret alır. Komünistlerce bu "istismar" sayılır. Dolayısıyla kira haklarını "azaltma hareketi"ni yürütüp, çiftçilere verip, çok kısmını hazineye aldılar, yani "devlet istismarı" yaptılar. İşkencenin en büyüğü boğaz işkencesidir. Çin komünistleri, Doğu Türkistan'da ilk olarak boğaz (karın) işkencesi yaptılar. Karşı gelenleri hapse attılar, işkence yaptılar.
2. Karşı İnkılâpçıları Bastırma Hareketi (1951)
Çin'de "kızıl devrim" hüküm sürdüğü için, Çinliler'e göre, rejim aleyhtarlarını komünistlerce temizlemek yok etmek lazımdı. Bu hareket ile milyonlarca, on milyonlarca kişileri "rejim muhalifleri" adıyla hapse attılar, öldürdüler, ceza [toplama] kamplarına gönderdiler. Doğu Türkistan'da ise bu sayı yüz binlerin üstündeydi. Ben de bunlar içindeydim bir rejim muhalifi idim. Bu hareket sürdük çe çok sayıda İnsan öldürüldü. Öldürülenlerin arasında milliyetçilerden: Mesud Sabrî, Osman Batur, Canım han Hacı, Abdul-Eziz Çingizhan, Kurban Kuday, Yıldırım Sebrî, Albay Abdulğufur Sebrî, Abdurrehim Kılıç, Fethidin Masum, Abdul-hemid Damullam, Abdullah Semidî, Sıdık Zalıng, Zekeriye, Veli, Oraz bey, Seyid Ahmed Hoca, Zafer Hoca, Abdul Kadır Tahirî, Hamut Hacı, Tursun Alî, Davud, Porbıcap, . . . . lar var idi. Bu yıllarda bir ilçenin komünist parti sekreterinin tasdik ettiği adam idam edilirdi. Kanun y ok idi, ceza keyfiydi.
3. Üç ve Beş'e Karşı Hareket (1951)
Üç (rüşvet, israfçılık, bürokratçılık)'e, Beş (rüşvet, vergi hırsızlığı devlet mülkünü çalmak, iş vakti ve malzeme hırsızlığı, devletin ekonomik-endüstriyel bilgilerini satmak)'e karşı hareketlerde çok memurlar, ticaret adamları, sanatçılar, esnaflar tutuklandı. Bunlara karşı işkenceler yapılıp, yemedikleri rüşveti mecburî itiraf ettirerek 10 000 yuan'dan fazla rüşvet alanlara "büyük pars"; 5 000 y¥kası giydirildi. Ellerinden paraları alındıktan sonra, hapse atıldı.
4. Toprak Reformu (Yer Islahatı) (1953)
Toprak reformu, Çin'de 2 yıldan fazla bir zaman sürdü. Komünistler rehberliğinde bir nice milyon personel bu hareketi yürüttü. Bütün toprak devlet mülküne alınıp, topraksız çiftçilere dağıtılıp verildi!? 3 yıldan sonra "kooperatifleşmek" adı altında araziler çiftçilerinden elinden tartıp alındı. "Kolektif kölelik rejimi" yürürlüğe konuldu. Sabah namazı vaktinde işe çıkılır, akşam namazında işten dönülürdü. Kadın-erkek; ihtiyar, genç, çocuk demeden çok geniş araziler üzerinde çalıştırıldı. Günde 12 saat civarında çalıştırıldılar. Çoluk-çocuklardan, yaşlılardan haber alınamazdı.
5. Ticaret-Zanaatçılara Sosyalistik Reform Hareketi (1956)
Bu hareket ile ticaret, zanaatın hepsi devlet tekeline alındı. Ticaret adamları, Dükkân hadimleri, esnaf-zanaatçılar kendi fabrika-atölyelerinin işçi hadimleri olarak maaşa bağlandı. Razı olmayanlar, muhalif olanlar hapse atıldı; bazıları ise idam edildi.
6. Kalıntı Karşı İnkılapçıları Temizleme Hareketi (1957)
Bu hareket aslında 1951 yılındaki harekette temizlenmeyenler için yapılmıştı. Bunlarda tutuklanıp, cezalandırıldı, öldürüldü. Ceza ve emek [toplama] kamplarına gönderildi. Burada yapı ise şöyleydi: 6 metre uzunluk, 5 metre genişlikteki koğuşa 41 mahkûm sığdırılırdı.
7. İstil Düzeltme Hareketi (1958–1959)
Çin komünistleri iki yıl devam eden (Çin'de İstil ¥ise "milliyetçilere karşı koyma") bu hareket ile Doğu Türkistan'daki bütün milliyetçileri, millî hissiyatına sahip İnsanları kadın-erkek, genç-ihtiyar demeden temizlediler. Bunların tipik temsilcileri "kültür bakanı Ziya Semedî, ticaret bakanı Abdul Eziz Karı, Ürümçi belediye başkanı Abdurrehim Seidî, Gulca valisi Abdurrehim İsa (intihar etmiştir) başlarında olmak üzere yüz binlerce Uygur, Kırgız, Kazak, Özbek, Tatar Türk aydınları-öğrencileri "milliyetçi" damgası vurularak hapislere, toplama kamplarına atıldı, öldürüldü.
8. Sağcılara Karşı Hareket (1960)
Geçen asrın 60'lı yıllarında Çin-Hindistan Sınır Savaşı ve Rusya ile Çin arasında fikir ihtilafları çıktı. Bu münasebetle parti (Çin Komünist Partisi) içinde, cemiyette, Çin Komünist partisine karşı fikirler, yeni yeni görüşler ortaya çıktı. Dolayısıyla Çin Komünist Partisi derhal tedbir alıp, hemen hareket başlattı. Bu fikirleri başlamadan "beşiğinde" yok etti. Yine on binlerce İnsan "sağcı-milliyetçi şapkası" ile hapse atıldı. Kurşuna dizildiler.
9. Komüna Kurma Hareketi (1959–1960)
Toprakları kooperatifleştirme merhalesinin sonunda, Çin Komünist Partisi bütün Çin'de "komünalaştırma hareketi" adı altında bir hareket yürüttü. Çin komünistlerince, "cennet" denilen bu "komüna" döneminde bütün İnsanlar aç bırakıldı. Çin kendini büyük, cömert devlet olarak gösterip, Arnavutluk, Vietnam, Laos, Kamboçya, Kuzey Kore, Küba, Tanzanya, . . . . . , gibi ülkelere tahıl yardımı yaptı. Kendi halkını kemer sıkmaya zorladı. [/u]
Bu dönemdeki köylerde komünalarda kolektif yemekhaneler tesis kılınıp, hususî evlerde kazan kaynatıp, yemek yapmak men'î edilmişti. Bütün köylüler karavanaya bağlanmıştı; bütün çiftçi ve ahali boğazından ilinmişti, yarı aç kalmaya mecbur edildi. Köyler ve mahallelerde "baca casusları" koyulup, kimin evinin bacasından duman çıksa, o evin yemek malzemeleri müsadere kılınıp, sahipleri cezalandırılırdı.
10. Çelik Üretme Hareketi (1960-1961)
Rus-Çin münasebetleri bozulduktan sonra, Rusya'dan gelen zanaat malları ve demir-çelik mamulleri kesilmişti. Buna çok kızan Mao ze dung efendi bütün Çin topraklarında bir "çelik üretme hareketi" başlatmıştı.
Zanaatta 15 yıl sonunda İngiltere'yi, 30 yıl sonra da Amerika'yı geride bırakma şiarını ortaya atmıştı. Bu yıllarda günde 20 saat emek, 4 saat uyku programı uygulanırdı. Soğuk kışlarda yüz milyonlarca İnsan çelik üretme seferberliğine zorlandı. Hastalanan, ölen İnsanların sayısı bilinmiyordu. Bu eza ve cefaya dayanamayan bazı İnsanlar suç işleyerek hapse girdiler. Hapsi bu hayata tercih etmişlerdi. Bir iki sene süren bu harekette kömür olmayan bölgelerdeki bütün meyve ağaçları kesilerek, çelik üretiminde kullanıldı. Doğu Türkistan bir nice yıl meyve yokluğu çekti.
11. Medeniyet İnkılâbı(?) (1966-1976)
Bu İnkılâbı Uygur Türkleri "vahşet İnkılâbı, 'meynet (pis) İnkılabî " derler. Sözde bu medeniyet İnkılâbında Çin'de ve Doğu Türkistan'da tarihte hiç görülmemiş olaylar baş gösterdi:
A. hükûmet başkanları, bakanlar, valiler, kaymakamlar, idareciler, okul müdürleri, âlimler, her milletten aydınlar. . . , burjuva unsurları, 'pis aydınlar' denilerek, yüzleri siyah boyalı bir şekilde şehir caddelerinde teşhir edilerek, elleri-kolları bağlı vuruldu, dövüldü, işkenceler yapıldı, bazıları linç edilerek öldürüldü.
B. Din âlimleri görevden alınarak, çöllerdeki köylere sürgün edildi; hor işlerde kullanıldı, mesela domuz bakıcılığı yaptırıldı.
C. Camiler, medreseler, türbeler yıkıldı, harap ve virane bir şekle sokuldu. Yerlerine işletmeler, depolar, at haraları, . . . . , yapıldı.
D. Erkeklerin sakalları, kadınların saçları kesildi.
E. Ceket burjuva, 'batı elbisesi' diye men'î edildi.
F. Millî musikiler men edilerek aletleri kırılıp dökülerek, yakılıp yok edildi. Millî şarkılar yasaklanırken, yerlerine Çin'in "İnkılâb î şiirleri" ve şarkılarını okuma zorunluluğu getirildi.
G. Uygur Türk ıstılahları yavaş yavaş çıkarılıp, Çin istilâhları kullandırıldı. Örneğin, chung chung yang cheng chi ch¥ y¥ (bu cümlenin içinde "nın" ile "i" eki Türkçe'dir) kullanıldı. .
H. Mao ze dung üzündeleri mecburî ezberletildi. Ayetmiş, hadismiş gibi okutuldu.
I. Aydınlara, âlimlere "pis aydınlar" denildi.
Kültür ihtilâli yürütülen bu on yıllık dönemde fikrî, siyasî bloklar kurulup, silâhlı çatışmalarda çok gençler öldürüldü. Bu inkılâp gerçek anlamıyla bir "vahşet inkılâp ı" olmuştu.
12. Manevî Kirlenmeye Karşı Durma Hareketi (1983)
Çin'de Den şyao ping iktidara geldikten sonra (1979) gözle görülür bir serbestlik ve "demokrasi" oldu. Doğu Türkistan'da basın biraz gelişti, milliyetçilik, Türkçülük, "Türkçecilik" yeniden kendini gösterdi. Çin'de burjuvaca kültür gelişmesini engelleme hareketi olurken, Doğu Türkistan'da milliyetçilik, Türkçülük ve Türkçecilik hareketlerine karşı hareket yürütülmeye başlandı.
1983 yılı hükûmetin bir numaralı hücceti beni tekşirme hücceti olarak çıkmıştı. Üniversitede beni ortaya alıp güreş kıldılar. Beni itirafa zorladılar, itiraf etmedim. Kendimi hapishaneye hazır görmüştüm, sonra o hareket de durdu. Sonuçta neticesiz kaldı.
13. Öğrenciler Hareketi (1989-1990)
Doğu Türkistan tarihînde 1989-1990 yıllarında ilk öğrenci hareketleri başladı. Doğu Türkistan üniversitesi öğrencilerinin önderliğinde bütün Doğu Türkistan öğrencileri sokağa döküldü. Hâkimiyete, atom denemelerine, demokratik olmayan seçime, kürtaja karşı ve özgürlük talep eden sloganlarla gösteri yaptılar. Gösteriden sonra bütün Türk öğrenciler cezalandırıldı ve işkence gördü.
14. Barın İnkılâbı (1989)
Köylerde çiftçilere olan türlü baskı, ağır vergi ve emek, kürtaj, işkenceler yüzünden Kaşgar vilayetine bağlı Aktu ilçesinin "Barın Köyü"nde Zeyniddin liderliğinde bir ihtilâl oldu. Çinliler buraya 10 binden fazla asker gönderip ihtilâli bastırdı. Zeyniddin ve arkadaşları kahramanca savaşarak şehit oldular. Çin ordusu 20. asırda da Barın köyünde yaşlı çocuk demeden katliam yaptı, bu köyün İnsanlarını tamamen kurşuna dizdi.
15. İli Olayı (1996)
İli'de bir türküm [bölüm] Uygur Türk kadınları bir camiye toplanıp, ibadet yapılan vakitte polisler müdahale etti. Hanımlar karşı çıktıkları için tutuklandılar; evdeki eşleri-çocukları gelip sorduklarında onları da tutukladılar ve öldürdüler.
Yukarıda anlatılanlar büyük olaylar olup, Doğu Türkistan halkı Çinliler'in zulüm-işkencelerine her gün, her saatte maruz kalmaktadırlar. Doğu Türkistan'ın her vilayetinde, ilçesinde, köyünde olaysız gün geçmez. Doğu Türkistan'da olay demek¥kalma, ölüme mahkûm edilme demektir. Uygur Türkleri vatan aşkına, istiklâl yolunda aziz canlarını seve seve feda etmektedirler.