Uluslararası Roman Hareketi
Paris 1960’ların başından beri uluslararası Roman hareketinin merkezi haline geldi. 1965’te kurulan Uluslararası Çingene Komitesi (Comitee International de Tzigane), Hindistan’ın desteğiyle 1971’de Londra yakınında ilk Dünya Roman Kongresi’ni düzenledi. Bu kongre vesilesiyle Uluslararası Roman Birliği (International Roma Union/IRU) kuruldu. Kongreye Hindistan ve 20 ülkeden delegeler katıldı ve uluslararası Roman hareketinin simgesi olarak Roman bayrağı kabul edildi. Yine, Çingene yerine Roman kelimesinin kullanılması talebi çoğunluk tarafından onaylandı ve Uluslararası Çingene Komitesi adı, Komiteto Lumniako Romano (Uluslararası Roman Komitesi) olarak değiştirildi.
Uluslararası Roman Birliği (bu kez International Romani Union adı altında) 1977’de resmi olarak kuruldu. Birleşmiş Milletler’in 1977’deki tavsiye kararında, Roman azınlığın ayrımcılığa uğramasını engellemek için Romanlar özgün bir etnik topluluk olarak tanındı.
Yeni kurulan örgütün ilk işi, 1978’de Cenevre’de ikinci Dünya Roman Kongresi’ni düzenlemek oldu. Bu toplantıya 26 ülkeden yaklaşık 120 delege katıldı. Örgütün başta gelen başarısı 1979’da Birleşmiş Milletler bünyesindeki sivil toplum kuruluşları bölümüne kabul edilmesi oldu.
Üçüncü Dünya Roman Kongresi, 600 delegenin ve 28 ülkeden gözlemcilerin katılımıyla, 1981’de Almanya’nın Göttingen kentinde toplandı. Toplantının sonunda Alman hükümetinden, Nazizmin kurbanı olan Romanlar için tazminat talep edildi. Başka bir kongre 1990 yılında Varşova’da düzenlendi ve 1971’de düzenlenen ilk kongrenin anısına 8 Nisan “Uluslararası Roman Günü” olarak kabul edildi. IRU’nun beşinci kongresi 2000 yılında Prag’da yapıldı. 40’tan çok ülkeden 250’yi aşkın delege yeni bir program ile tüzüğü kabul etti ve IRU’ya yeni bir başkan seçti.
Altıncı ve şimdilik son kongre 2004’te İtalya’da düzenlendi ve 39 ülkeden 200’ü aşkın delegenin katıldığı bu toplantıda yeni bir IRU başkanı seçildi.
1980’lerde özellikle batı Avrupa ülkelerinde, Doğu ve Güney Avrupa’dan göç eden Romanların haklarını savunan yeni Roman örgütleri kuruldu. En önemlilerinden biri, merkezi Hamburg’da bulunan ve bir çatı örgütü olan Roman Ulusal Kongresiydi (IRC).
Bugüne kadar uluslararası Roman hareketinin son ve en önemli eylemi, Avrupa Roman ve Gezginler Forumu’nun (ERTF) kurulması ve uluslararası bir sivil toplum örgütü olarak tescili oldu.
Avrupa Roman ve Gezginler Forumu
(The European Roma and Travellers Forum - ERTF)
Avrupa Roman ve Gezginler Forumu (ERTF), Avrupa’nın her yanındaki Roman sivil toplum örgütlerini bir araya getiren uluslararası bir Roman örgütüdür. 2005’te kurulan ERTF’nin hedefi, Avrupa Birliği yasalarınca ve başka yasal belgelerle korunduğu haliyle, Romanlar ile gezgin toplulukların hak ve temel özgürlüklerinin hayata geçirilmesini teşvik etmektir.
ERTF, sivil toplum örgütlerini, siyasi partileri, dini kurumları ve başka örgütleri aynı örgütsel yapı içinde birleştiren tek uluslararası Roman ve Gezgin örgütüdür.
Avrupa Konseyi ile yapılan bir ortaklık anlaşması, Forum’a bu kurum içinde ayrıcalıklı bir yer sağlar ve kurumun çalışmalarına aktif olarak katılmasına olanak tanır. Forum benzer yakın ilişkileri başka uluslararası örgütlerle, özellikle Avrupa Birliği kurumları, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ve Birleşmiş Milletler (BM) ile kurmayı hedeflemektedir.
Avrupa Roman Hakları Merkezi (European Roma Rights Centre)
Avrupa Roman Hakları Merkezi (ERRC) Romanlara yönelik ırkçılığa ve Romanların haklarının ihlaline karşı mücadele veren uluslararası bir hukuk örgütüdür. ERRC özellikle hukuksal destek, uluslararası avukatlık, araştırma, politika geliştirme ve Roman aktivistleri için insan hakları eğitimiyle ilgilenmektedir. Kurulduğu 1996’dan bu yana ERRC, Romanları ayrımcılığa karşı gerekli araçlarla donatma ve devlet yönetimi, eğitim, istihdam, sağlık hizmetleri, barınma ve kamu hizmeti alanlarında eşit haklara sahip kılma konusunda mücadele vermektedir.
ERRC, Uluslararası Helsinki Yurttaşlar Meclisi üyesidir ve Avrupa Konseyi, ayrıca Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi’nde danışman konumuna sahiptir.
ERRC, Helsinki Yurttaşlar Derneği ve Edirne Roman Derneği (EDROM) ile Türkiye’de Romanların Haklarının Geliştirilmesine Katkı Çalışması içinde yer almaktadır.
Avrupa Roman Bilgi Merkezi
(European Roma Information Office - ERIO)
Avrupa Roman Bilgi Merkezi (ERIO), Avrupa Birliği kurumlarına, Roman sivil toplum kuruluşlarına, hükümet yetkililerine ve hükümetler arası organlara bilgi vermek suretiyle Romanlara ilişkin konuların tartışılmasını teşvik eden uluslararası bir kurumdur.
ERIO çok sayıda kuruluşla işbirliği yapmakta, ırk ayrımcılığı ve toplumsal dışlanmaya karşı mücadele vermektedir.
ERIO şu anda eğitim, istihdam, sağlık hizmetleri ve barınma alanlarında ayrımcılığa karşı politikalar üzerinde yoğunlaşmaktadır.
ERIO Roman haklarını Avrupa düzeyinde savunurken, bir bilgi platformu olarak, Avrupalı Romanların sesinin Avrupa Birliği’ne ve hükümetlerin yetkililerine ulaşmasını amaçlamaktadır.
ERIO’nun üyeleri arasında Türkiye’den Roman Dernekleri Federasyonu ve Sulukule Roman Kültürünü Geliştirme ve Dayanışma Derneği yer almaktadır.
Paris 1960’ların başından beri uluslararası Roman hareketinin merkezi haline geldi. 1965’te kurulan Uluslararası Çingene Komitesi (Comitee International de Tzigane), Hindistan’ın desteğiyle 1971’de Londra yakınında ilk Dünya Roman Kongresi’ni düzenledi. Bu kongre vesilesiyle Uluslararası Roman Birliği (International Roma Union/IRU) kuruldu. Kongreye Hindistan ve 20 ülkeden delegeler katıldı ve uluslararası Roman hareketinin simgesi olarak Roman bayrağı kabul edildi. Yine, Çingene yerine Roman kelimesinin kullanılması talebi çoğunluk tarafından onaylandı ve Uluslararası Çingene Komitesi adı, Komiteto Lumniako Romano (Uluslararası Roman Komitesi) olarak değiştirildi.
Uluslararası Roman Birliği (bu kez International Romani Union adı altında) 1977’de resmi olarak kuruldu. Birleşmiş Milletler’in 1977’deki tavsiye kararında, Roman azınlığın ayrımcılığa uğramasını engellemek için Romanlar özgün bir etnik topluluk olarak tanındı.
Yeni kurulan örgütün ilk işi, 1978’de Cenevre’de ikinci Dünya Roman Kongresi’ni düzenlemek oldu. Bu toplantıya 26 ülkeden yaklaşık 120 delege katıldı. Örgütün başta gelen başarısı 1979’da Birleşmiş Milletler bünyesindeki sivil toplum kuruluşları bölümüne kabul edilmesi oldu.
Üçüncü Dünya Roman Kongresi, 600 delegenin ve 28 ülkeden gözlemcilerin katılımıyla, 1981’de Almanya’nın Göttingen kentinde toplandı. Toplantının sonunda Alman hükümetinden, Nazizmin kurbanı olan Romanlar için tazminat talep edildi. Başka bir kongre 1990 yılında Varşova’da düzenlendi ve 1971’de düzenlenen ilk kongrenin anısına 8 Nisan “Uluslararası Roman Günü” olarak kabul edildi. IRU’nun beşinci kongresi 2000 yılında Prag’da yapıldı. 40’tan çok ülkeden 250’yi aşkın delege yeni bir program ile tüzüğü kabul etti ve IRU’ya yeni bir başkan seçti.
Altıncı ve şimdilik son kongre 2004’te İtalya’da düzenlendi ve 39 ülkeden 200’ü aşkın delegenin katıldığı bu toplantıda yeni bir IRU başkanı seçildi.
1980’lerde özellikle batı Avrupa ülkelerinde, Doğu ve Güney Avrupa’dan göç eden Romanların haklarını savunan yeni Roman örgütleri kuruldu. En önemlilerinden biri, merkezi Hamburg’da bulunan ve bir çatı örgütü olan Roman Ulusal Kongresiydi (IRC).
Bugüne kadar uluslararası Roman hareketinin son ve en önemli eylemi, Avrupa Roman ve Gezginler Forumu’nun (ERTF) kurulması ve uluslararası bir sivil toplum örgütü olarak tescili oldu.
Avrupa Roman ve Gezginler Forumu
(The European Roma and Travellers Forum - ERTF)
Avrupa Roman ve Gezginler Forumu (ERTF), Avrupa’nın her yanındaki Roman sivil toplum örgütlerini bir araya getiren uluslararası bir Roman örgütüdür. 2005’te kurulan ERTF’nin hedefi, Avrupa Birliği yasalarınca ve başka yasal belgelerle korunduğu haliyle, Romanlar ile gezgin toplulukların hak ve temel özgürlüklerinin hayata geçirilmesini teşvik etmektir.
ERTF, sivil toplum örgütlerini, siyasi partileri, dini kurumları ve başka örgütleri aynı örgütsel yapı içinde birleştiren tek uluslararası Roman ve Gezgin örgütüdür.
Avrupa Konseyi ile yapılan bir ortaklık anlaşması, Forum’a bu kurum içinde ayrıcalıklı bir yer sağlar ve kurumun çalışmalarına aktif olarak katılmasına olanak tanır. Forum benzer yakın ilişkileri başka uluslararası örgütlerle, özellikle Avrupa Birliği kurumları, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ve Birleşmiş Milletler (BM) ile kurmayı hedeflemektedir.
Avrupa Roman Hakları Merkezi (European Roma Rights Centre)
Avrupa Roman Hakları Merkezi (ERRC) Romanlara yönelik ırkçılığa ve Romanların haklarının ihlaline karşı mücadele veren uluslararası bir hukuk örgütüdür. ERRC özellikle hukuksal destek, uluslararası avukatlık, araştırma, politika geliştirme ve Roman aktivistleri için insan hakları eğitimiyle ilgilenmektedir. Kurulduğu 1996’dan bu yana ERRC, Romanları ayrımcılığa karşı gerekli araçlarla donatma ve devlet yönetimi, eğitim, istihdam, sağlık hizmetleri, barınma ve kamu hizmeti alanlarında eşit haklara sahip kılma konusunda mücadele vermektedir.
ERRC, Uluslararası Helsinki Yurttaşlar Meclisi üyesidir ve Avrupa Konseyi, ayrıca Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi’nde danışman konumuna sahiptir.
ERRC, Helsinki Yurttaşlar Derneği ve Edirne Roman Derneği (EDROM) ile Türkiye’de Romanların Haklarının Geliştirilmesine Katkı Çalışması içinde yer almaktadır.
Avrupa Roman Bilgi Merkezi
(European Roma Information Office - ERIO)
Avrupa Roman Bilgi Merkezi (ERIO), Avrupa Birliği kurumlarına, Roman sivil toplum kuruluşlarına, hükümet yetkililerine ve hükümetler arası organlara bilgi vermek suretiyle Romanlara ilişkin konuların tartışılmasını teşvik eden uluslararası bir kurumdur.
ERIO çok sayıda kuruluşla işbirliği yapmakta, ırk ayrımcılığı ve toplumsal dışlanmaya karşı mücadele vermektedir.
ERIO şu anda eğitim, istihdam, sağlık hizmetleri ve barınma alanlarında ayrımcılığa karşı politikalar üzerinde yoğunlaşmaktadır.
ERIO Roman haklarını Avrupa düzeyinde savunurken, bir bilgi platformu olarak, Avrupalı Romanların sesinin Avrupa Birliği’ne ve hükümetlerin yetkililerine ulaşmasını amaçlamaktadır.
ERIO’nun üyeleri arasında Türkiye’den Roman Dernekleri Federasyonu ve Sulukule Roman Kültürünü Geliştirme ve Dayanışma Derneği yer almaktadır.