Aynı cins yiyecek maddelerinin birbiri karşılığında satılması üç şartla caiz olur.
1- Hulul, yani her iki mal peşin olmalıdır.
2- Temasül, yani bedeller misli misline eşit miktarda olmalıdır.
3- Tekabud, yani taraflar akid meclisinden ayrılmadan teslim ve tesellüm el be el olmalıdır.
Buğdayın arpa karşılığında satılması gibi malın cinsi ayrı ise, birinin diğerinden fazla olması caizdir. Bununla birlikte hulul ve te-kabudun bulunması şarttır.
Taam; gıda, meyve veya tedavi maksadıyla insan için yiyecek olan maddelerdir. Riba ancak bu maddelerde söz konusudur. Cinsi değişik maddelerin unu, sirkesi ve yağı ayrı cinsler sayılır. En zahir kavle göre, et ve sütün hükmü de böyledir.
Eşitlikte kile ile olan şeylerde kile, tartı ile olan şeylerde tartı dikkate alınır. Bir şeyin ölçüsünün kile veya tartı olduğunu tespit et*mek için genellikle Resûlüllah (a.s.)'m devrindeki Hicaz halkının adeti dikkate alınır. Ölçüsü bilinmeyen eşyada kile, tartı, muhayyer*lik veya malın elde edildiği bir usul varsa o usûl ölçü olarak alınır di*yen zayıf kaviller de vardır.
Altını altın veya gümüşü gümüş karşılığında satmanın hükmü yiyecek maddelerinin hükmü gibidir. Ribevi olan mallar kendi cins*leri ile tahmini olarak satılırsa, akid sahih olmaz. Bedelleri eşit ol*duğu anlaşılsa da hüküm böyledir.
Meyve ve hububatta denklik, kuruma vaktinde tahakkuk eder. Bazen denklik, olgunlaşma vaktinin ilk döneminde dikkate alınır. Buna göre yaş hurma, yaş ve kuru hurma karşılığında; taze üzüm, yaş ve kuru üzüm karşılığında satılamaz.
Kurutulmayan üzüm, salatalık gibi meyve ve sebzeleri kendi cinsleri karşılığında satmak caiz değildir. Bir kavle göre meyvenin yaş olması eşitliğin tahakkuku için yeterlidir.
Un, kavut ve ekmek gibi maddelerde mümaselat yeterli olmaz. Belki hububattaki denklik habbelerde olur. Yağı çıkan susam gibi habbelerde denklik , habbelerde veya yağda tahakkuk eder. Üzümün kuru olanında ve sirkesinde eşitlik tahakkuk eder. Keza en sahihkavle göre, üzümün şırasında da denklik tahakkuk eder.
Sütte denklik; katıksız süt, katıksız yağ ve katkısız kaymakta tahakkuk eder. Sütten elde edilen peynir ve çökelek gibi diğer nevi-lerde ise denklik tahakkuk etmez.
Ateşte pişirilen veya kızartılan veya haşlanan maddelerde denklik tahakkuk etmez. Örneğin ısıtılarak ateşte tasfiye edilen balı mumdan ve yağı sütten ayırmak gibi maddelerde ateşin eşitliğe za*rarı olmaz.
Taraflar arasında ribevi akid cereyan eder ve mal ile paranın cinsleri ayrı ayrı ise, bir avuç hurma ve bir dirhemi, bir avuç hurma ve bir dirhem karşılığında veya bir avuç hurma ve bir dirhemi, iki avuç hurma veya iki dirhem karşılığında satmak gibi veya sağlam ve kırık para ile veya bunlardan biriyle akid yapmak gibi nevileri ayrı ayrı ise akid batıldır.
Bir hayvanın etini, aynı cins canlı hayvan karşılğmda satmak; keza en zahir kavle göre, eti helal olsun veya olmasın ayrı cins canlı hayvan karşılığında satmak haramdır.
1- Hulul, yani her iki mal peşin olmalıdır.
2- Temasül, yani bedeller misli misline eşit miktarda olmalıdır.
3- Tekabud, yani taraflar akid meclisinden ayrılmadan teslim ve tesellüm el be el olmalıdır.
Buğdayın arpa karşılığında satılması gibi malın cinsi ayrı ise, birinin diğerinden fazla olması caizdir. Bununla birlikte hulul ve te-kabudun bulunması şarttır.
Taam; gıda, meyve veya tedavi maksadıyla insan için yiyecek olan maddelerdir. Riba ancak bu maddelerde söz konusudur. Cinsi değişik maddelerin unu, sirkesi ve yağı ayrı cinsler sayılır. En zahir kavle göre, et ve sütün hükmü de böyledir.
Eşitlikte kile ile olan şeylerde kile, tartı ile olan şeylerde tartı dikkate alınır. Bir şeyin ölçüsünün kile veya tartı olduğunu tespit et*mek için genellikle Resûlüllah (a.s.)'m devrindeki Hicaz halkının adeti dikkate alınır. Ölçüsü bilinmeyen eşyada kile, tartı, muhayyer*lik veya malın elde edildiği bir usul varsa o usûl ölçü olarak alınır di*yen zayıf kaviller de vardır.
Altını altın veya gümüşü gümüş karşılığında satmanın hükmü yiyecek maddelerinin hükmü gibidir. Ribevi olan mallar kendi cins*leri ile tahmini olarak satılırsa, akid sahih olmaz. Bedelleri eşit ol*duğu anlaşılsa da hüküm böyledir.
Meyve ve hububatta denklik, kuruma vaktinde tahakkuk eder. Bazen denklik, olgunlaşma vaktinin ilk döneminde dikkate alınır. Buna göre yaş hurma, yaş ve kuru hurma karşılığında; taze üzüm, yaş ve kuru üzüm karşılığında satılamaz.
Kurutulmayan üzüm, salatalık gibi meyve ve sebzeleri kendi cinsleri karşılığında satmak caiz değildir. Bir kavle göre meyvenin yaş olması eşitliğin tahakkuku için yeterlidir.
Un, kavut ve ekmek gibi maddelerde mümaselat yeterli olmaz. Belki hububattaki denklik habbelerde olur. Yağı çıkan susam gibi habbelerde denklik , habbelerde veya yağda tahakkuk eder. Üzümün kuru olanında ve sirkesinde eşitlik tahakkuk eder. Keza en sahihkavle göre, üzümün şırasında da denklik tahakkuk eder.
Sütte denklik; katıksız süt, katıksız yağ ve katkısız kaymakta tahakkuk eder. Sütten elde edilen peynir ve çökelek gibi diğer nevi-lerde ise denklik tahakkuk etmez.
Ateşte pişirilen veya kızartılan veya haşlanan maddelerde denklik tahakkuk etmez. Örneğin ısıtılarak ateşte tasfiye edilen balı mumdan ve yağı sütten ayırmak gibi maddelerde ateşin eşitliğe za*rarı olmaz.
Taraflar arasında ribevi akid cereyan eder ve mal ile paranın cinsleri ayrı ayrı ise, bir avuç hurma ve bir dirhemi, bir avuç hurma ve bir dirhem karşılığında veya bir avuç hurma ve bir dirhemi, iki avuç hurma veya iki dirhem karşılığında satmak gibi veya sağlam ve kırık para ile veya bunlardan biriyle akid yapmak gibi nevileri ayrı ayrı ise akid batıldır.
Bir hayvanın etini, aynı cins canlı hayvan karşılğmda satmak; keza en zahir kavle göre, eti helal olsun veya olmasın ayrı cins canlı hayvan karşılığında satmak haramdır.