“O gün, yüzleri ateşte çevrilirken; ne olurdu keşke Allah'a itaat etseydik, peygambere de itaat etseydik, derler.”
“Ve dediler ki: Rabbımız; biz büyüklerimize ve yöneticilerimize itaat etmiştik. Onlar da bizi yoldan saptırdılar.”
“Rabbımız; onlara, azabdan iki kat ver. Ve onları büyük bir la'netle la'netle.”(Ahzab sur.66,67,68.ayetler)
'Yüzleri ateşte çevrildiği gün onlar: "Keşke Allah'a itaat etseydik, Peygamber'e itaat etseydik!" derler." Yani onlar yüzükoyun ateşte olup, yüzleri cehennemde sürtülür. Ateşte kızartılan et gibi bir taraftan diğer tarafa döndürülürler. İşte o zaman şöyle diyerek temennide bulunurlar: "Keşke dünya hayatında Allah'a itaat eden, Rasulullah (s.a.)'e itaat eden ve onun getirdiğine iman edenlerden olup müminlerin kurtuldukları gibi biz de azaptan kurtulsaydık."
Nitekim Cenab-ı Hak bir başka ayette şöyle buyuruyor: "O gün zalim, pişmanlığından ellerini ısırıp şöyle der: N'olaydı keşke Peygamberle birlikte hak yolu tutsaydım." (Furkan, 25/27). Yine Cenab-ı Hak onlardan haber vererek şöyle buyuruyor: "Kâfirler kıyamet günü, keşke müslüman olsay¬dık, temennisinde bulunurlar." (Hıcr, 15/2).
Sonra da başkalarını taklit ettikleri şeklinde mazeret beyan ederler. Allah Tealâ bu durumu tavsif etmek üzere şöyle buyuruyor:
"Onlar şöyle derler: Ey Rabbimiz! Biz efendilerimize ve büyüklerimize uyduk. Onlar ise bizi doğru yoldan saptırdılar."
Kâfirler o gün cehennem azabında iken şöyle derler: Ey Rabbimiz! Biz şirk ve küfürde başkanlarımıza, liderlerimize ve bilginlerimize uyduk, peygamberlere karşı çıktık. Onların söyledikleri şeylerde haklı olduklarına inandık. Onlar da bizi doğru yoldan ayırdılar. Allah ve Rasulünü inkâr etme, Allah'ın birliğini ve Ona ihlâsla taatte bulunmayı reddetme şeklindeki süslü sözleriyle bizi hidayet yolundan saptırdılar.
Allah Tealâ daha sonra kâfirlerin gönüllerinde kaynayan ve kendilerini liderler, emirler ve şerefli kimselere karşı intikam almaya sevkeden kinlerini tasvir ederek şöyle buyurdu:
"Ey Rabbimiz! Onlara iki kat azap ver. Onlara büyük bir lanetle lanet eyle, derler." Yani Rabbimiz! Onlara, bize azap ettiğinin iki misliyle, küfür azabı ve bizi sapıklığa düşürme azabı ile iki defa azap et ve onları rahmetinden çok uzak bir şekilde uzaklaştır.
Vehbe Zuhayli, et-Tefsirü’l-Münir
“Ve dediler ki: Rabbımız; biz büyüklerimize ve yöneticilerimize itaat etmiştik. Onlar da bizi yoldan saptırdılar.”
“Rabbımız; onlara, azabdan iki kat ver. Ve onları büyük bir la'netle la'netle.”(Ahzab sur.66,67,68.ayetler)
'Yüzleri ateşte çevrildiği gün onlar: "Keşke Allah'a itaat etseydik, Peygamber'e itaat etseydik!" derler." Yani onlar yüzükoyun ateşte olup, yüzleri cehennemde sürtülür. Ateşte kızartılan et gibi bir taraftan diğer tarafa döndürülürler. İşte o zaman şöyle diyerek temennide bulunurlar: "Keşke dünya hayatında Allah'a itaat eden, Rasulullah (s.a.)'e itaat eden ve onun getirdiğine iman edenlerden olup müminlerin kurtuldukları gibi biz de azaptan kurtulsaydık."
Nitekim Cenab-ı Hak bir başka ayette şöyle buyuruyor: "O gün zalim, pişmanlığından ellerini ısırıp şöyle der: N'olaydı keşke Peygamberle birlikte hak yolu tutsaydım." (Furkan, 25/27). Yine Cenab-ı Hak onlardan haber vererek şöyle buyuruyor: "Kâfirler kıyamet günü, keşke müslüman olsay¬dık, temennisinde bulunurlar." (Hıcr, 15/2).
Sonra da başkalarını taklit ettikleri şeklinde mazeret beyan ederler. Allah Tealâ bu durumu tavsif etmek üzere şöyle buyuruyor:
"Onlar şöyle derler: Ey Rabbimiz! Biz efendilerimize ve büyüklerimize uyduk. Onlar ise bizi doğru yoldan saptırdılar."
Kâfirler o gün cehennem azabında iken şöyle derler: Ey Rabbimiz! Biz şirk ve küfürde başkanlarımıza, liderlerimize ve bilginlerimize uyduk, peygamberlere karşı çıktık. Onların söyledikleri şeylerde haklı olduklarına inandık. Onlar da bizi doğru yoldan ayırdılar. Allah ve Rasulünü inkâr etme, Allah'ın birliğini ve Ona ihlâsla taatte bulunmayı reddetme şeklindeki süslü sözleriyle bizi hidayet yolundan saptırdılar.
Allah Tealâ daha sonra kâfirlerin gönüllerinde kaynayan ve kendilerini liderler, emirler ve şerefli kimselere karşı intikam almaya sevkeden kinlerini tasvir ederek şöyle buyurdu:
"Ey Rabbimiz! Onlara iki kat azap ver. Onlara büyük bir lanetle lanet eyle, derler." Yani Rabbimiz! Onlara, bize azap ettiğinin iki misliyle, küfür azabı ve bizi sapıklığa düşürme azabı ile iki defa azap et ve onları rahmetinden çok uzak bir şekilde uzaklaştır.
Vehbe Zuhayli, et-Tefsirü’l-Münir