KURBAN
Kurban kesmenin vakti Zilhicce ayinin 10 ve 12. günleri arasindaki günlerdir. Kurban'in ille de mukaddes beldelerde kesilmesi diye bir sart yoktur. Kurban'in kesilmesi için vekalet verilebilir.
Kurban ALLAH (c.c.) için kesilir. Et yemek için kesilmez. Kurban etinin ihtiyaç sahiplerine tasadduk edilmesi tercih edilir. Ayeti kerimede, "Kurbanlarimizin ne etleri ne de kanlari Allah'a ulasmaz. Fakat sizin takvaniz Allah'a ulasir" buyrulmustur.
Buradaki anlam Kurban'in hikmetlerini ortaya koymaktadir. Bir hayvanin kaninin akitilmasindan öte, Kurban kesmekteki takva ve niyet ile amaç önemlidir. Kurban bu takva ile kesilir. Cenabi Allah'in insanlarin ibadetine ihtiyaci yoktur. Aksine, insanlarin Cenabi Allah'a ibadet etmeleri zaruridir. Yukaridaki ayeti kerimede belirtildigi gibi, akan kanlar ve elde edilen etler Allah'a ulasmayacagina göre ona ulasacak olan müslümanlarin niyetleri ve takvalaridir.
Kurban, Allah'in emrinin yerine getirilmesidir. Malin, ALLAH (c.c.) emretti diye helak edilebilecegini, harcanabilecegini göstermesi bakimindan Kurban önemli bir göstergedir. Bunun içindir ki, ALLAH (c.c.) Kurban'in sevabini kendisi tesbit edecektir.
"Hali vakti yerinde olup da Kurban kesmeyen bizim mescidimize gelmesin" seklinde rivayet olunan bir hadisle Kurban'in önemi anlatilmak isteniyor. Bu Hadisin açik anlami sudur: Eger bir müslüman Kurban kesmekten imtina ederse, onun müslümanliginda süphe vardir. Kurban ve Hac ibadetlerinin yerlerine getirilmesi sirasinda gösterilecek olan sebat ve takva beraberinde pek çok sevabi da getirmektedir.
KURBAN KESMEK KİMLERE VACİBTİR?
Hanefi fûkahası: "Hür, baliğ, zengin ve mukim olan müslümana; kendisi ve küçük çocukları için kurban bayramında, kurban kesmek vaciptir. Seferi olanlara ve fakirlere vacip değildir" hükmünde ittifak etmiştir. Şurası muhakkaktır ki, kurban kesmek bir ibadettir. Dolayısıyla bir kimseye kurbanın vacip olabilmesi için, o kimsenin müslüman olması şarttır. Zira kâfir ibadete ehil değildir. "Hürriyet" mala tam manasıyla sahip olabilmek için gereklidir. Çünkü köle'nin mülk edinme hakkı yoktur. Esaret altındaki müslümanlara da kurban vacip değildir. Gerek kurbanı elde etme, gerekse hakkı ile edâ etmek için "Mukim" olma şartı aranır. Seferi olan kimse, birçok meşakkatle karşı karşıyadır. "Zenginliğe" gelince!.. Sadaka-i Fıtr'ı vacip kılan zenginlik, kurbanı da vacip kılar. Dolayısıyla Kurban; "Havaic-i asliyesinden fazla, nisab miktarı mala sahip olan hür, müslüman ve mukim olan kimseler üzerine vaciptir."
KURBAN'IN EDASININ ŞARTI VE RÜKNÜ
Hz. Aişe (r.anha) validemizden rivayet edildiğine göre Resûl-i Ekrem (sav) şöyle buyurmuştur: "İnsanoğlu Kurban Bayramında ALLAH (c.c.) (cc) katında kan akıtmaktan daha sevimli bir ibadet yapamaz. Kurbanlık hayvanlar kıyamet gününde boynuzları, tırnak ve üzerlerindeki kıllarıyla (ALLAH (c.c.) (cc)'ın huzuruna) geleceklerdir. Mükellef (Kurban keserken veya kesilirken) kan yere düşmeden ALLAH (c.c.) (cc) katında yüksek bir mevkiye çıkar."
Resûl-i Ekrem (sav)'in: "Kurban bayramı üç gündür. Birinci günü en faziletlisidir" Hadis-i Şerifini esas alan Hanefi fûkahası: "Kurban; zilhicce'nin onuncu günü fecrin doğuşundan itibaren üç gün içerisinde kesilir. Üçüncü günün akşamından sonra kesmek caiz değildir" hükmünde ittifak etmiştir. Bu sürenin dışında vacip olan kurban kesilemez.
"Bayramın ilk günü, tan yeri ağarmadan önce kurbanların kesilmesi caiz değildir" hükmünde icma hasıl olmuştur. Enes b. Malik (ra)'den rivayet edildiğine göre; "Bir kimse kurban bayramında namaz kılınmadan önce kurban kesmiş. Resûl-i Ekrem (sav) o kimseye, yeniden kurban kesmesini emretmiştir." Yine Cündeb El Beceli, Esved b. Kays'dan aynı mahiyette rivayette bulunmuştur.
Hanefi fûkahası; "Kurban kesmenin vakti, bayramın birinci günü fecr-i sadık'ın doğması ile girer. Fakat şehir halkı için; İmam'ın bayram namazını kıldırmasına kadar, kesmek caiz değildir. Bayram namazı kılınmayan yerlerde (Köy'lerde) namaz vaktinden önce (Fecr-i Sadık'tan sonra) kesilmesi caizdir" hükmünde müttefiktir
HANGİ HAYVANLAR KURBAN OLARAK KESİLEBİLİR?
Kurbanlık hayvanlar şunlardır: Deve, sığır, manda, koyun ve keçi!.. Molla Hüsrev: "Kurban, her mükellef için bir koyundur. Bir mükellef için, bir koyundan daha azı ile caiz olmaz. Yine bir kişiden, yedi kişiye kadar bir deve veya bir sığırdır.
Hz. Cabir (ra): "Resûl-i Ekrem (sav) ile beraber bir sığırı yedi kişi; bir deveyi de, yine yedi kişi için kurban ederdik" buyurmuştur.
Resûl-i Ekrem (sav)'in: "Sığır yedi kişi için, deve de yedi kişi için kesilir" buyurduğu bilinmektedir. Sonuç olarak; bir koyun veya keçi; bir kişiden fazlası için kesilemez. Zira burada ortaklık sözkonusu değildir. Deve, manda veya Sığır; bir kişi için kesilebileceği gibi, iki, üç, dört, beş, altı veya yedi kişi için kesilebilir. Ortakların sayısının tek veya çift olmasının herhangi bir mahzuru yoktur. Ancak Kurban'a iştirak eden hisse sahiplerinden birisi müslüman değilse veya ibadet kasdı ile değil de, "Et niyetiyle" iştirak ederse, kesilen kurban bâtıl olur. Diğer ortakların yeniden kurban kesmesi gerekir.
Kurban kesmenin vakti Zilhicce ayinin 10 ve 12. günleri arasindaki günlerdir. Kurban'in ille de mukaddes beldelerde kesilmesi diye bir sart yoktur. Kurban'in kesilmesi için vekalet verilebilir.
Kurban ALLAH (c.c.) için kesilir. Et yemek için kesilmez. Kurban etinin ihtiyaç sahiplerine tasadduk edilmesi tercih edilir. Ayeti kerimede, "Kurbanlarimizin ne etleri ne de kanlari Allah'a ulasmaz. Fakat sizin takvaniz Allah'a ulasir" buyrulmustur.
Buradaki anlam Kurban'in hikmetlerini ortaya koymaktadir. Bir hayvanin kaninin akitilmasindan öte, Kurban kesmekteki takva ve niyet ile amaç önemlidir. Kurban bu takva ile kesilir. Cenabi Allah'in insanlarin ibadetine ihtiyaci yoktur. Aksine, insanlarin Cenabi Allah'a ibadet etmeleri zaruridir. Yukaridaki ayeti kerimede belirtildigi gibi, akan kanlar ve elde edilen etler Allah'a ulasmayacagina göre ona ulasacak olan müslümanlarin niyetleri ve takvalaridir.
Kurban, Allah'in emrinin yerine getirilmesidir. Malin, ALLAH (c.c.) emretti diye helak edilebilecegini, harcanabilecegini göstermesi bakimindan Kurban önemli bir göstergedir. Bunun içindir ki, ALLAH (c.c.) Kurban'in sevabini kendisi tesbit edecektir.
"Hali vakti yerinde olup da Kurban kesmeyen bizim mescidimize gelmesin" seklinde rivayet olunan bir hadisle Kurban'in önemi anlatilmak isteniyor. Bu Hadisin açik anlami sudur: Eger bir müslüman Kurban kesmekten imtina ederse, onun müslümanliginda süphe vardir. Kurban ve Hac ibadetlerinin yerlerine getirilmesi sirasinda gösterilecek olan sebat ve takva beraberinde pek çok sevabi da getirmektedir.
KURBAN KESMEK KİMLERE VACİBTİR?
Hanefi fûkahası: "Hür, baliğ, zengin ve mukim olan müslümana; kendisi ve küçük çocukları için kurban bayramında, kurban kesmek vaciptir. Seferi olanlara ve fakirlere vacip değildir" hükmünde ittifak etmiştir. Şurası muhakkaktır ki, kurban kesmek bir ibadettir. Dolayısıyla bir kimseye kurbanın vacip olabilmesi için, o kimsenin müslüman olması şarttır. Zira kâfir ibadete ehil değildir. "Hürriyet" mala tam manasıyla sahip olabilmek için gereklidir. Çünkü köle'nin mülk edinme hakkı yoktur. Esaret altındaki müslümanlara da kurban vacip değildir. Gerek kurbanı elde etme, gerekse hakkı ile edâ etmek için "Mukim" olma şartı aranır. Seferi olan kimse, birçok meşakkatle karşı karşıyadır. "Zenginliğe" gelince!.. Sadaka-i Fıtr'ı vacip kılan zenginlik, kurbanı da vacip kılar. Dolayısıyla Kurban; "Havaic-i asliyesinden fazla, nisab miktarı mala sahip olan hür, müslüman ve mukim olan kimseler üzerine vaciptir."
KURBAN'IN EDASININ ŞARTI VE RÜKNÜ
Hz. Aişe (r.anha) validemizden rivayet edildiğine göre Resûl-i Ekrem (sav) şöyle buyurmuştur: "İnsanoğlu Kurban Bayramında ALLAH (c.c.) (cc) katında kan akıtmaktan daha sevimli bir ibadet yapamaz. Kurbanlık hayvanlar kıyamet gününde boynuzları, tırnak ve üzerlerindeki kıllarıyla (ALLAH (c.c.) (cc)'ın huzuruna) geleceklerdir. Mükellef (Kurban keserken veya kesilirken) kan yere düşmeden ALLAH (c.c.) (cc) katında yüksek bir mevkiye çıkar."
Resûl-i Ekrem (sav)'in: "Kurban bayramı üç gündür. Birinci günü en faziletlisidir" Hadis-i Şerifini esas alan Hanefi fûkahası: "Kurban; zilhicce'nin onuncu günü fecrin doğuşundan itibaren üç gün içerisinde kesilir. Üçüncü günün akşamından sonra kesmek caiz değildir" hükmünde ittifak etmiştir. Bu sürenin dışında vacip olan kurban kesilemez.
"Bayramın ilk günü, tan yeri ağarmadan önce kurbanların kesilmesi caiz değildir" hükmünde icma hasıl olmuştur. Enes b. Malik (ra)'den rivayet edildiğine göre; "Bir kimse kurban bayramında namaz kılınmadan önce kurban kesmiş. Resûl-i Ekrem (sav) o kimseye, yeniden kurban kesmesini emretmiştir." Yine Cündeb El Beceli, Esved b. Kays'dan aynı mahiyette rivayette bulunmuştur.
Hanefi fûkahası; "Kurban kesmenin vakti, bayramın birinci günü fecr-i sadık'ın doğması ile girer. Fakat şehir halkı için; İmam'ın bayram namazını kıldırmasına kadar, kesmek caiz değildir. Bayram namazı kılınmayan yerlerde (Köy'lerde) namaz vaktinden önce (Fecr-i Sadık'tan sonra) kesilmesi caizdir" hükmünde müttefiktir
HANGİ HAYVANLAR KURBAN OLARAK KESİLEBİLİR?
Kurbanlık hayvanlar şunlardır: Deve, sığır, manda, koyun ve keçi!.. Molla Hüsrev: "Kurban, her mükellef için bir koyundur. Bir mükellef için, bir koyundan daha azı ile caiz olmaz. Yine bir kişiden, yedi kişiye kadar bir deve veya bir sığırdır.
Hz. Cabir (ra): "Resûl-i Ekrem (sav) ile beraber bir sığırı yedi kişi; bir deveyi de, yine yedi kişi için kurban ederdik" buyurmuştur.
Resûl-i Ekrem (sav)'in: "Sığır yedi kişi için, deve de yedi kişi için kesilir" buyurduğu bilinmektedir. Sonuç olarak; bir koyun veya keçi; bir kişiden fazlası için kesilemez. Zira burada ortaklık sözkonusu değildir. Deve, manda veya Sığır; bir kişi için kesilebileceği gibi, iki, üç, dört, beş, altı veya yedi kişi için kesilebilir. Ortakların sayısının tek veya çift olmasının herhangi bir mahzuru yoktur. Ancak Kurban'a iştirak eden hisse sahiplerinden birisi müslüman değilse veya ibadet kasdı ile değil de, "Et niyetiyle" iştirak ederse, kesilen kurban bâtıl olur. Diğer ortakların yeniden kurban kesmesi gerekir.