Islamda Tesettürün Temelleri
Islam'da kadinin konumuyla ilgili olarak çagimizda en çok tartisilan konu, kadinin örtünme meselesidir. Kur'an'da :
"Ey Peygamber! Hanimlarina, kizlarina ve müminlerin kadinlarina (bir ihtiyaç için disari çiktiklari zaman) dis örtülerini üstlerine almalarini söyle. Onlarin taninmasi ve incitilmemesi için en elverisli olan budur. Allah bagislayandir, esirgeyendir."
(Ahzab: 59),
"Mümin kadinlara da söyle: Gözlerini korusunlar; namus ve iffetlerini esirgesinler. Görünen kisimlari müstesna olmak üzere, zinetlerini teshir etmesinler. Bas örtülerini, yakalarinin üzerine (kadar) örtsünler. Kocalari, babalari, kocalarinin babalari, kendi ogullari, kocalarinin ogullari, erkek kardesleri, erkek kardeslerinin ogullari, kiz kardeslerinin ogullari, kendi kadinlari (mümin kadinlar), ellerinin altinda bulunanlar (köleleri), erkeklerden, ailenin kadinina sehvet duymayan hizmetçi vb. tâbi kimseler, yahut henüzkadinlarin gizli kadinlik hususiyetlerinin farkinda olmayan çocuklardan baskasina zinetlerini göstermesinler. Gizlemekte olduklari zinetleri anlasilsin diye ayaklarini yere vurmasinlar (Dikkatleri üzerine çekecek tarzda yürümesinler). Ey müminler! Hep birden Allah'a tevbe ediniz ki kurtulusa eresiniz."
(Nur: 31)
Gerek bu ve gerek benzeri ayetler ifade tarz ve üslubu gerekse Hz.Peygamber zamaninda uygulamalar, kadinlarin örtünmesinin, tavsiye kabilinden veya örf-adete veya sosyalkültürel sartlara bagli ahlaki çerçevede bir hüküm olmaktan öte dini ve baglayici bir hüküm oldugunu göstermektedir. Çagimiza kadar bütün Islam bilginlerinin anlayisi ve asirlar boyu Islam ümmetinin uygulamasi da bu yönde olmustur.
Örtünme konusunda kadinlara agir bir sorumluluk yüklendigi ortadadir. Bu kadini koruma, yüceltme ve ona toplumda saygin bir yer kazandirma çabasinin bir parçasi olarak degerlendirilmelidir. Utanma ve örtünme, canlilar içinde sadece insana has bir özelliktir.
Islam bilginlerinde ortak görüs, kadinlarin el, yüz ve ayak hariç örtünmeleri gerektigi üzerinde agirlik kazanmistir. Ancak örtünmenin renk, üslup ve seklinin toplumlarin gelenek, zevk ve imkanlari ile baglantili olacagi, bu sebeple de bölge ve devirlere göre farklilik gösterebilecegi açiktir.
Cahiliyet devrinde Arap kadinlarinin iki adeti vardi :
* Basörtülerini baslarina örtüp iki omuzlari arasinda arkaya dogru sarkitarak boyunlarini tamamen, gögüslerininde bir kismini açik birakirlardi.
* Süslendikten sonra evlerinden çikip yabanci ereklerle karisik gezip otururlardi.
Islam'dan sonra, Medine'de hicab ayeti gelene kadar bu iki adet devam etti. Hz.Aise hicab ayet-i geldikten sonra müslüman hanimlarin durumunu söyle anlatir:
"Vallahi ben Allah'in kitabini tasdik, Onun indirdigine iman açisindan ensar kadinlarindan daha faziletlisini görmedim. Nur suresinin örtünme ayeti gelince erkekleri kendilerine varip Allah'in indirdigi ayetleri okumaya basladilar. Hanimlarin hepisi Allah'in emrine uyarak yünden ve pamuktan yapilmis örtülerine büründüler, Resulullah'in arkasinda sabah namazi kilmaya geldiler."
Hicab ve tesettür ayetleri geldikten sonra iki çesit tesettür farz kilindi.
* Erginlik çagina girdigi andan itibaren her kadinin bütün vücudunu örtmesi, mahremlerin disinda hiç kimseye göstermemesi
* Mesru bir ihtiyaç olmadikça evlerinden disari çikip namahrem erkeklerle karisik dolasip oturmak
Bu konuda haremlik-selamlik müessesini Islam getirmistir.
Islam'da kadinin konumuyla ilgili olarak çagimizda en çok tartisilan konu, kadinin örtünme meselesidir. Kur'an'da :
"Ey Peygamber! Hanimlarina, kizlarina ve müminlerin kadinlarina (bir ihtiyaç için disari çiktiklari zaman) dis örtülerini üstlerine almalarini söyle. Onlarin taninmasi ve incitilmemesi için en elverisli olan budur. Allah bagislayandir, esirgeyendir."
(Ahzab: 59),
"Mümin kadinlara da söyle: Gözlerini korusunlar; namus ve iffetlerini esirgesinler. Görünen kisimlari müstesna olmak üzere, zinetlerini teshir etmesinler. Bas örtülerini, yakalarinin üzerine (kadar) örtsünler. Kocalari, babalari, kocalarinin babalari, kendi ogullari, kocalarinin ogullari, erkek kardesleri, erkek kardeslerinin ogullari, kiz kardeslerinin ogullari, kendi kadinlari (mümin kadinlar), ellerinin altinda bulunanlar (köleleri), erkeklerden, ailenin kadinina sehvet duymayan hizmetçi vb. tâbi kimseler, yahut henüzkadinlarin gizli kadinlik hususiyetlerinin farkinda olmayan çocuklardan baskasina zinetlerini göstermesinler. Gizlemekte olduklari zinetleri anlasilsin diye ayaklarini yere vurmasinlar (Dikkatleri üzerine çekecek tarzda yürümesinler). Ey müminler! Hep birden Allah'a tevbe ediniz ki kurtulusa eresiniz."
(Nur: 31)
Gerek bu ve gerek benzeri ayetler ifade tarz ve üslubu gerekse Hz.Peygamber zamaninda uygulamalar, kadinlarin örtünmesinin, tavsiye kabilinden veya örf-adete veya sosyalkültürel sartlara bagli ahlaki çerçevede bir hüküm olmaktan öte dini ve baglayici bir hüküm oldugunu göstermektedir. Çagimiza kadar bütün Islam bilginlerinin anlayisi ve asirlar boyu Islam ümmetinin uygulamasi da bu yönde olmustur.
Örtünme konusunda kadinlara agir bir sorumluluk yüklendigi ortadadir. Bu kadini koruma, yüceltme ve ona toplumda saygin bir yer kazandirma çabasinin bir parçasi olarak degerlendirilmelidir. Utanma ve örtünme, canlilar içinde sadece insana has bir özelliktir.
Islam bilginlerinde ortak görüs, kadinlarin el, yüz ve ayak hariç örtünmeleri gerektigi üzerinde agirlik kazanmistir. Ancak örtünmenin renk, üslup ve seklinin toplumlarin gelenek, zevk ve imkanlari ile baglantili olacagi, bu sebeple de bölge ve devirlere göre farklilik gösterebilecegi açiktir.
Cahiliyet devrinde Arap kadinlarinin iki adeti vardi :
* Basörtülerini baslarina örtüp iki omuzlari arasinda arkaya dogru sarkitarak boyunlarini tamamen, gögüslerininde bir kismini açik birakirlardi.
* Süslendikten sonra evlerinden çikip yabanci ereklerle karisik gezip otururlardi.
Islam'dan sonra, Medine'de hicab ayeti gelene kadar bu iki adet devam etti. Hz.Aise hicab ayet-i geldikten sonra müslüman hanimlarin durumunu söyle anlatir:
"Vallahi ben Allah'in kitabini tasdik, Onun indirdigine iman açisindan ensar kadinlarindan daha faziletlisini görmedim. Nur suresinin örtünme ayeti gelince erkekleri kendilerine varip Allah'in indirdigi ayetleri okumaya basladilar. Hanimlarin hepisi Allah'in emrine uyarak yünden ve pamuktan yapilmis örtülerine büründüler, Resulullah'in arkasinda sabah namazi kilmaya geldiler."
Hicab ve tesettür ayetleri geldikten sonra iki çesit tesettür farz kilindi.
* Erginlik çagina girdigi andan itibaren her kadinin bütün vücudunu örtmesi, mahremlerin disinda hiç kimseye göstermemesi
* Mesru bir ihtiyaç olmadikça evlerinden disari çikip namahrem erkeklerle karisik dolasip oturmak
Bu konuda haremlik-selamlik müessesini Islam getirmistir.