İnsan sebeplere yapışırsa zillet içinde kalır*/
/Arkadaş! Esbab ve vesaiti insan kucağına alıp yapışırsa, zillet ve
hakarete sebep olur. Meselâ, kelp, bütün hayvanlar içerisinde birkaç
sıfat-ı haseneyle muttasıftır ve o sıfatlarla iştihar etmiştir. Hattâ,
sadakat ve vefâdarlığı darb-ı mesel olmuştur. Bu güzel ahlâkına binaen,
insanlar arasında kendisine mübarek bir hayvan nazarıyla bakılmaya lâyık
iken, maalesef, insanlar arasında mübarekiyet değil, necisü'l-ayn
addedilmiştir. Tavuk, inek, kedi gibi sair hayvanlarda, insanların
onlara yaptıkları ihsanlara karşı şükran hissi olmadığı halde,
insanlarca aziz ve mübarek addedilmektedirler. /
/Bunun esbabı ise, kelpte hırs marazı fazla olduğundan esbab-ı
zahiriyeye öyle bir derece ihtimamla yapışır ki, Mün'im-i Hakikîden
bütün bütün gafletine sebep olur. Binaenaleyh, vasıtayı müessir bilerek
Müessir-i Hakikîden yaptığı gaflete ceza olarak necis hükmünü almıştır
ki tâhir olsun. Çünkü hükümler, hadler, günahları affeder. Ve beynennâs
tahkir darbesini, gaflete kefaret olarak yemiştir. /
/Öteki hayvanlar ise, vesaiti bilmiyorlar ve esbaba o kadar kıymet
vermiyorlar. Meselâ, kedi seni sever, tazarru eder-senden ihsanı
alıncaya kadar. İhsanı aldıktan sonra öyle bir tavır alır ki, sanki
aranızda muârefe yokmuş ve kendilerinde sana karşı şükran hissi de
yoktur. Ancak Mün'im-i Hakikîye şükran hisleri vardır. Çünkü, fıtratları
Sânii bilir ve lisan-ı halleriyle ibadetini yaparlar-şuur olsun,
olmasın. Evet, kedinin mırmırları "Yâ Rahîm, yâ Rahîm, yâ Rahîm"dir.
Mesnevi-i Nuriye
/
/Lügatçe
/
/Esbab: sebepler--//vesait: vasıtalar, araçlar--//zillet: //Aşağılık,
horluk, alçaklık--//hakaret: //Küçüklük, horluk; küçültme--//kelp:
köpek--//sıfat-ı hasene: güzel nitelik--//muttasıf:
vasıflanmış--//iştihar: // Meşhur olma, tanınma, ün
alma--//necisü'l-ayn:tam olarak //pis, murdar--//maraz: // Hastalık,
illet, dert, belâ--//esbab-ı zahiriye: //Görünürdeki
sebepler--//Mün'im-i Hakikî: //Gerçek nîmet verici olan
Allah--//müessir: //Eseri yapan; tesirli--//Müessir-i Hakikî: //Gerçek
tesir sahibi--//necis: pis murdar--//tâhir: temiz, pak--//had: bir suç
karşılığında uygulanan ceza--//beynennâs: insanlar arasında--//muârefe:
//Karşılıklı görüşme ve tanışma--//Sâni: her şeyi sanatla yaratan Allah.
/
/Arkadaş! Esbab ve vesaiti insan kucağına alıp yapışırsa, zillet ve
hakarete sebep olur. Meselâ, kelp, bütün hayvanlar içerisinde birkaç
sıfat-ı haseneyle muttasıftır ve o sıfatlarla iştihar etmiştir. Hattâ,
sadakat ve vefâdarlığı darb-ı mesel olmuştur. Bu güzel ahlâkına binaen,
insanlar arasında kendisine mübarek bir hayvan nazarıyla bakılmaya lâyık
iken, maalesef, insanlar arasında mübarekiyet değil, necisü'l-ayn
addedilmiştir. Tavuk, inek, kedi gibi sair hayvanlarda, insanların
onlara yaptıkları ihsanlara karşı şükran hissi olmadığı halde,
insanlarca aziz ve mübarek addedilmektedirler. /
/Bunun esbabı ise, kelpte hırs marazı fazla olduğundan esbab-ı
zahiriyeye öyle bir derece ihtimamla yapışır ki, Mün'im-i Hakikîden
bütün bütün gafletine sebep olur. Binaenaleyh, vasıtayı müessir bilerek
Müessir-i Hakikîden yaptığı gaflete ceza olarak necis hükmünü almıştır
ki tâhir olsun. Çünkü hükümler, hadler, günahları affeder. Ve beynennâs
tahkir darbesini, gaflete kefaret olarak yemiştir. /
/Öteki hayvanlar ise, vesaiti bilmiyorlar ve esbaba o kadar kıymet
vermiyorlar. Meselâ, kedi seni sever, tazarru eder-senden ihsanı
alıncaya kadar. İhsanı aldıktan sonra öyle bir tavır alır ki, sanki
aranızda muârefe yokmuş ve kendilerinde sana karşı şükran hissi de
yoktur. Ancak Mün'im-i Hakikîye şükran hisleri vardır. Çünkü, fıtratları
Sânii bilir ve lisan-ı halleriyle ibadetini yaparlar-şuur olsun,
olmasın. Evet, kedinin mırmırları "Yâ Rahîm, yâ Rahîm, yâ Rahîm"dir.
Mesnevi-i Nuriye
/
/Lügatçe
/
/Esbab: sebepler--//vesait: vasıtalar, araçlar--//zillet: //Aşağılık,
horluk, alçaklık--//hakaret: //Küçüklük, horluk; küçültme--//kelp:
köpek--//sıfat-ı hasene: güzel nitelik--//muttasıf:
vasıflanmış--//iştihar: // Meşhur olma, tanınma, ün
alma--//necisü'l-ayn:tam olarak //pis, murdar--//maraz: // Hastalık,
illet, dert, belâ--//esbab-ı zahiriye: //Görünürdeki
sebepler--//Mün'im-i Hakikî: //Gerçek nîmet verici olan
Allah--//müessir: //Eseri yapan; tesirli--//Müessir-i Hakikî: //Gerçek
tesir sahibi--//necis: pis murdar--//tâhir: temiz, pak--//had: bir suç
karşılığında uygulanan ceza--//beynennâs: insanlar arasında--//muârefe:
//Karşılıklı görüşme ve tanışma--//Sâni: her şeyi sanatla yaratan Allah.
/