"(Ey Muhammed!) Onları hidayete erdirmek sana düşmez. Fakat Allah, dilediği kimseye hidayet eder. Hayırdan ne harcarsanız kendinizedir. Yalnız Allah'ın rızası için harcama yapın! Hayırdan harcadığınız her şey size döndürülür ve zulme de uğramazsınız."(Bakara:272 )
Ayetin nüzul sebebi hakkında şöyle rivayetler vardır:
İbni Abbas (r.a)'dan şöyle rivayet edilmiştir:
"Ashab, müşrik olan akrabalarına az da olsa sadaka vermekten hoşlanmazdı. Bu konuyu sorduklarında kendilerine müsaade edildi ve Bakara: 272 ayeti nazil oldu." (Nesei, Hakim, Bezzar, Taberani)
İbni Abbas (r.a)'dan şöyle rivayet olunmuştur:
"Rasulullah (s.a.s): "(Ey Muhammed!) Onları hidayete erdirmek sana düşmez..." ayeti kerimesi nazil oluncaya kadar sadece müslümanlara sadaka verilmesini emretmişti. Bu ayeti kerimenin nüzulünden sonra hangi dinden olursa olsun, isteyen kim olursa olsun ihtiyacından dolayı sadaka verilmesini emretti."
(İbni Ebi Hatim)(Mürsel Hadis)
Kafirlere Sadaka Vermek:
Rasulullah (s.a.s) müslümanların kafirlere, müslüman olmaları için sadaka vermelerini nehyetti. Bunun üzerine Allah (c.c), Rasulullah (s.a.s)'e hitaben şöyle buyurdu:
"Ey Muhammed! Kafirlere hidayet etmek, onların kalplerine imanı sokmak, onları müslüman yapmak senin elinde değildir. Onların kalplerine imanı yerleştirmek ancak Allah (c.c)'ya aittir. Allah (c.c) onlara, doğruyu ve yanlışı ayırdetmeleri için akıl vemiştir. Hakkı isteyenlere Allah (c.c) muhakkak hidayet eder. Fakat kafirler hakkı istememektedirler. Senin görevin; hakkı açıkça tebliğ etmek, hakka uyanları cennetle müjdeleyip uymayanları cehennemle korkutmaktır. O halde müslüman olsunlar diye ihtiyaçlı kafirlere sadaka vermemezlik yapma! Müslümanlara olduğu gibi İslam düşmanı olmayan ihtiyaçlı kafirlere de sadaka ver!"
Allah (c.c) Kimleri Hidayete Ulaştırır?
“Fakat Allah, dilediği kimseye hidayet eder.”
Allah (c.c) dilediği kimseleri doğru yola iletir. Allah'ın doğru yola ileteceği kimseler; Allah'ın emrine tereddütsüz itaat edip hemen uyanlardır. Heva ve hevesine boyun eğenleri, bir toprak parçasına bağlananları, sırf atalarının dini olduğu için batıl dinlere bağlananları ve sadece kendi inandıkları şeylere muhalif olduğu için Allah'ın emirlerine uymaktan yüz çevirenleri Allah doğru yola ulaştırmaz, onları hidayete erdirmez.
Sadakanın Dünya Ve Ahiretteki Faydaları:
“Hayırdan ne harcarsanız kendinizedir.”
Ayetteki "hayır"dan kasıt; mallardır.
Allah (c.c) ayetin bu kısmında Allah rızası için harcama yapanlara şöyle buyuruyor:
"Allah rızası için mallarınızdan harcadığınız herşey aslında kendiniz içindir ve hem dünya hem de ahirette sizin menfaatinizedir.
Bu harcamalarınız sebebiyle Allah (c.c) dünyada malınızı; fakirlerin eziyet vermelerinden, saldırmalarından ve çalmalarından korur ve bereketlendirir. Şu bir gerçektir ki genellikle aç olanlar çoğu zaman varlıklı kişilere saldırmayı kendileri için muhakkak caiz görürler.
Ahirette ise; harcamalarınıza karşılık Allah cenneti verecektir ve günahlarınızın bazılarını affedecektir.
Sadaka Allah Rızası İçin Verilmelidir:
“Yalnız Allah'ın rızasını kazanmak için harcama yapın!”
Ayetin bu kısmı mü'minlerin özelliğini bildirmektedir. Onlar, ister müslüman, ister kafir olsun (harbiler hariç), fakirler için yaptıkları bütün harcamaları sırf Allah rızası için yaparlar. Gösteriş, dünyalık menfaat, makam ve mevki elde etmek için harcama yapmayı akıllarına bile getirmezler.
Allah İnsanlara Asla Zulmetmez:
“Hayırdan harcadığınız her şey size döndürülür ve zulme de uğramazsınız.”
Allah (c.c) ayetin bu kısmında Allah rızası için yapılan harcamaların miktarı ne kadar olursa olsun muhakkak karşılığını kat kat vereceğini, bu konuda eksiltme yaparak haksızlık ve zulüm yapmayacağını bildiriyor. Hiçbir mü' min bu konuda şüphe etmemelidir. Allah (c.c) hiç kimseye zerre kadar zulmetmez. Zulüm, O'nun sıfatı değildir. Bu, kullarda bulunan sıfatlardandır.
Ayetin nüzul sebebi hakkında şöyle rivayetler vardır:
İbni Abbas (r.a)'dan şöyle rivayet edilmiştir:
"Ashab, müşrik olan akrabalarına az da olsa sadaka vermekten hoşlanmazdı. Bu konuyu sorduklarında kendilerine müsaade edildi ve Bakara: 272 ayeti nazil oldu." (Nesei, Hakim, Bezzar, Taberani)
İbni Abbas (r.a)'dan şöyle rivayet olunmuştur:
"Rasulullah (s.a.s): "(Ey Muhammed!) Onları hidayete erdirmek sana düşmez..." ayeti kerimesi nazil oluncaya kadar sadece müslümanlara sadaka verilmesini emretmişti. Bu ayeti kerimenin nüzulünden sonra hangi dinden olursa olsun, isteyen kim olursa olsun ihtiyacından dolayı sadaka verilmesini emretti."
(İbni Ebi Hatim)(Mürsel Hadis)
Kafirlere Sadaka Vermek:
Rasulullah (s.a.s) müslümanların kafirlere, müslüman olmaları için sadaka vermelerini nehyetti. Bunun üzerine Allah (c.c), Rasulullah (s.a.s)'e hitaben şöyle buyurdu:
"Ey Muhammed! Kafirlere hidayet etmek, onların kalplerine imanı sokmak, onları müslüman yapmak senin elinde değildir. Onların kalplerine imanı yerleştirmek ancak Allah (c.c)'ya aittir. Allah (c.c) onlara, doğruyu ve yanlışı ayırdetmeleri için akıl vemiştir. Hakkı isteyenlere Allah (c.c) muhakkak hidayet eder. Fakat kafirler hakkı istememektedirler. Senin görevin; hakkı açıkça tebliğ etmek, hakka uyanları cennetle müjdeleyip uymayanları cehennemle korkutmaktır. O halde müslüman olsunlar diye ihtiyaçlı kafirlere sadaka vermemezlik yapma! Müslümanlara olduğu gibi İslam düşmanı olmayan ihtiyaçlı kafirlere de sadaka ver!"
Allah (c.c) Kimleri Hidayete Ulaştırır?
“Fakat Allah, dilediği kimseye hidayet eder.”
Allah (c.c) dilediği kimseleri doğru yola iletir. Allah'ın doğru yola ileteceği kimseler; Allah'ın emrine tereddütsüz itaat edip hemen uyanlardır. Heva ve hevesine boyun eğenleri, bir toprak parçasına bağlananları, sırf atalarının dini olduğu için batıl dinlere bağlananları ve sadece kendi inandıkları şeylere muhalif olduğu için Allah'ın emirlerine uymaktan yüz çevirenleri Allah doğru yola ulaştırmaz, onları hidayete erdirmez.
Sadakanın Dünya Ve Ahiretteki Faydaları:
“Hayırdan ne harcarsanız kendinizedir.”
Ayetteki "hayır"dan kasıt; mallardır.
Allah (c.c) ayetin bu kısmında Allah rızası için harcama yapanlara şöyle buyuruyor:
"Allah rızası için mallarınızdan harcadığınız herşey aslında kendiniz içindir ve hem dünya hem de ahirette sizin menfaatinizedir.
Bu harcamalarınız sebebiyle Allah (c.c) dünyada malınızı; fakirlerin eziyet vermelerinden, saldırmalarından ve çalmalarından korur ve bereketlendirir. Şu bir gerçektir ki genellikle aç olanlar çoğu zaman varlıklı kişilere saldırmayı kendileri için muhakkak caiz görürler.
Ahirette ise; harcamalarınıza karşılık Allah cenneti verecektir ve günahlarınızın bazılarını affedecektir.
Sadaka Allah Rızası İçin Verilmelidir:
“Yalnız Allah'ın rızasını kazanmak için harcama yapın!”
Ayetin bu kısmı mü'minlerin özelliğini bildirmektedir. Onlar, ister müslüman, ister kafir olsun (harbiler hariç), fakirler için yaptıkları bütün harcamaları sırf Allah rızası için yaparlar. Gösteriş, dünyalık menfaat, makam ve mevki elde etmek için harcama yapmayı akıllarına bile getirmezler.
Allah İnsanlara Asla Zulmetmez:
“Hayırdan harcadığınız her şey size döndürülür ve zulme de uğramazsınız.”
Allah (c.c) ayetin bu kısmında Allah rızası için yapılan harcamaların miktarı ne kadar olursa olsun muhakkak karşılığını kat kat vereceğini, bu konuda eksiltme yaparak haksızlık ve zulüm yapmayacağını bildiriyor. Hiçbir mü' min bu konuda şüphe etmemelidir. Allah (c.c) hiç kimseye zerre kadar zulmetmez. Zulüm, O'nun sıfatı değildir. Bu, kullarda bulunan sıfatlardandır.