Evliyâlar Serisi
1-Veysel Karanî
Tâbi’înin büyüklerindendir. Yemenlidir. Resûlullah sağ iken, görmediği hâlde müslimân oldu. Fekat, Sahâbî olamadı. Hazret-i Ömer zemânında Medîneye geldi. Çok hurmet gördü. Veysel Karânîye hediyye edilen hırka-i se’âdet, ikinci Osmân hâna ulaşmıştır. Abdülmecîd hân, bu hırka-i se’âdet için, Fâtih civârında (Hırka-i şerîf) câmi’ini yapdırmışdır.
2-Ömer Bin Abdülaziz
Emevî halîfelerinin 8.sidir. Annesi, Hazret-i Ömer'in oğlu Âsımın kızıdır. Adâletde ikinci Ömer idi. Beyâz, ince ve nâzik yüzlü, za’îf, güzel sakallı, sevimli bir zât idi. İmâmlığı, Resûlullah efendimize çok benzerdi. Malatyayı rumlardan, yüzbin esîr karşılığı satın aldı.
3-Mâlik Bin Dinar
Mâlik bin Dînâr, gençliğinde mal mülk sâhibi bir zengin yiğitti. Hasan-ı Basrî hazretlerine talebe olunca, bütün mallarını ve parasını, fakir talebelere harcadı. Kalbinden Allahü teâlânın aşkından başka her şeyin sevgisini çıkardı. Âlim ve velî idi. 748'de Basrada vefât etdi.
8-Râbia-i Adviyye
Babası İsmâ’îldir. Zühd ve salâh ile meşhûr bir hâtundur. Basralıdır. Süfyân-ı Sevrî ve Hasen-i Basrî, Râbi’a Hatun'dan feyz alırlardı. 752'de Kudüs'de vefât etdi.
7-Seyyidet Nefîse
Hazret-i Hasenin oğlu Zeydin oğlu Hasenin kızıdır. 762'de Mekkede doğdu. 823'de Mısırda vefât etdi. Alim ve evliya idi. Çok kerâmeti görüldü.
11-Bişr-i Hafî
Evliyânın büyüklerindendir. 767'de Mervde doğdu, 841'de Bağdâtda vefât etdi.
4-İbrahim Havvas
Cüneyd-i Bağdâdînin eshâbından idi. 903' de Rey şehrinde vefât etdi.
5-Abdülkadir-i Geylânî
1078'de doğdu, 1166'de Bağdâtda vefât etdi. Hem seyyid, hem de şerîfdir. Anası Fâtıma binti Ebû Abdüllah seyyidedir. Fıkh ve hadîs ilmlerinde müctehid idi.
6-Abdullah-ı Tercüman
Akdenizde Mayorka adasında doğmuştur. Asıl ismi Anselmo Turmeda olup bir İspanyol papazı idi. Nebuniye şehrinde, en meşhûr papaz olan Nikola Mertilin yanında yetişti. İncîli ezberledi. Bu papazın yol göstermesi ile Tunusa geldi. Müslümân oldu. Arabcayı ve islâm ilimlerini iyi öğrendi. Hıristiyanlığın iç yüzünü, nasıl bozulduğunu gösteren (Tuhfe-tül-erîb) adında bir kitâb yazdı. 15. asırda yaşamıştır.
9-Hayat Bin Kays El-Harrânî
Harrân'da yetişen evliyânın büyüklerindendir. İnsanlar ve bâzı sultanlar, onu ziyâret edip duâsını alırlar, onunla berâber olmakla bereketlenirlerdi.Yüksek hâllerin ve kerâmetlerin sâhibi olup, ehliyeti, ihlâsı, iffeti yanında, dînine çok bağlı bir zât idi. Cömertliğiyle meşhûrdur. 1185'de vefât etti.
10-İbrahim Gülşenî
İbrâhîm bin Muhammed Gülşenî, meşhûr velîlerdendir. 1424'de Azerbaycanda doğdu, 1534'de Mısırda vefât etti.
12-Ebû Türâb
Horasan bölgesinin büyük velîlerinden ve Şâfiî mezhebi fıkıh âlimi. 9. yüzyılda yaşamıştır. 859'da Basra'da vefât etti.
16-Hacı Bektaş-ı Velî
Horâsânın Nîşâpûr şehrinde doğdu. 1338' de vefât etti. Anadoluda Kırşehirdedir. Şeyh Lokmân-ı Horâsânînin halîfesi idi. Bu da, şeyh Ahmed-i Yesevînin, bu da, Yûsüf-i Hemedânînin halîfesi idi. Hâcı Bektâş-ı Velî hazretleri, sultân Orhân ile sohbet etdi. Yeniçeri askeri kurulurken duâ etti.
15-Hacı Bayram-ı Velî
Sôfiyye-i aliyyedendir. Ankarada Zülfadl [Sol-Fasol] köyünde doğdu ve orada 1429'da vefât etti. Kayseride Somuncu baba denilen Hamîdüddîn Hâmid-i Akserâyîden feyz aldı. Edirnede eski câmi’de va’z etti.
13-Emir Sultan 1
Adı Muhammed Şemsüddîndir. Buhârâda doğdu ve oradaki Evliyâdan feyz aldı. Çok kerâmeti görüldü. Bursada molla Fenârîden okudu. Yıldırım Bâyezîde dâmât oldu. 1430'de vefât etti. İsmi ile anılan câmi’ yanındaki türbesindedir.
14-Emir Sultan 2
17-Yunus Emre
Tesavvuf ehli ve halk şâ’iridir. Boluludur. Porsuk çayının Sakaryaya karışdığı mahalde türbesi vardır. Tapdık Emreden feyz aldı. 1439' da vefât etti. İlâhîleri zevkle okunmaktadır.
18-Akşemseddin 1
Muhammed bin Hamza, Şihâbüddîn-i Sühreverdî neslindendir. Şâmda doğmuştur. Hâcı Bayram-ı velînin halîfesi olup, Göynükde yerleşdi. İstanbulun fethinde bulunup, hazret-i Hâlidin kabrini keşf etdi. 1460'da Göynükde, vefât etti.
19-Akşemseddin 2
20-Ebul Vefâ
İstanbul'daki meşhûr velîlerdendir. Şeyh Ebü'l-Vefâ, Konya'da doğdu. 1490'da İstanbul'da vefât etti. İsmi verilen Vefâ semtinde kendi adıyla anılan câminin sol tarafına defnedildi
21-Aziz Mahmud Hüdayî
Azîz Mahmûd Hüdâyî efendi, Celvetiyye meşâyıhindendir. Koçhisârlıdır. Bursada, hâcı Bayram-ı Velînin halîfelerinden, Muhammed Üftâde hazretlerinden feyz aldı. 1007 de Üsküdârda câmi’ ve tekke yaptı. 4. Murâd hân tahta çıkınca Eyyûbde kılıncını Hüdâyî efendi taktı. 1628'de vefât etti. Tekkesi yanındaki türbesindedir.
22-Merkez Efendi
Muslih-ud-dîn Mûsâ efendi, Kütahyadan İstanbula gelip molla Hızır beğ oğlu Ahmed pâşadan okurken, Halvetî Sünbül Sinân yanında yetişti. Önce Koğacı tekkesinde, sonra Eyyûbde Şâh sultân tekkesinde iken, Sultân Süleymânın Topkapı dışında, vâlidesi nâmına yaptırdığı tekkede yerleşti. Sünbül efendi, vefât edince, Koca Mustafâ Pâşadaki yerine geçdi. 1551'de vefât etti.
23-Mehmed Emin Tokadî
Muhammed Emîn efendi, İstanbulda bulunan meşâyıhın büyüklerindendir. Mekke-i mükerremede Ahmed Yekdest-i Cüryânîden icâzet aldı. Üç sene sonra İstanbula geldi. 1745'de vefât etti. Unkapanına inen cadde ile Zeyrek yokuşunun kesişdiği tepe üzerinde Soğuk kuyu Pîrî pâşa medresesi kabristânında, sevenleri ziyâret edip feyz almakta, muradlarına kavuşmaktadırlar.
24-Hasan Sezai
İslâm âlimlerinden ve evliyânın büyüklerinden. Tasavvufta Gülşenî yoluna mensûb idi. 1669'da Gördes'de doğdu. Şehrin bugünkü adı Korent olup, Yunanistan sınırları içinde kalmıştır. 1738'de Edirne'de vefât etti. Kendi ismi ile anılan dergâhının bahçesine defnedildi.
25-İsmail Fakirullah
Anadolu'da yetişen büyük velîlerden. 1656'da Siirt'in Tillo kasabasında dünyâya geldi. Hayâtını insanlara ilim öğretmek, onlara dîn-i İslâmı anlatmakla geçiren İsmâil Fakîrullah hazretleri 1734'de vefat etti.
26-Osman Bedreddin
Seyyid Selmân efendinin oğludur. 1856' da Erzurumda doğup, 1922' de Harputda vefât etti.
Tâbi’înin büyüklerindendir. Yemenlidir. Resûlullah sağ iken, görmediği hâlde müslimân oldu. Fekat, Sahâbî olamadı. Hazret-i Ömer zemânında Medîneye geldi. Çok hurmet gördü. Veysel Karânîye hediyye edilen hırka-i se’âdet, ikinci Osmân hâna ulaşmıştır. Abdülmecîd hân, bu hırka-i se’âdet için, Fâtih civârında (Hırka-i şerîf) câmi’ini yapdırmışdır.
2-Ömer Bin Abdülaziz
Emevî halîfelerinin 8.sidir. Annesi, Hazret-i Ömer'in oğlu Âsımın kızıdır. Adâletde ikinci Ömer idi. Beyâz, ince ve nâzik yüzlü, za’îf, güzel sakallı, sevimli bir zât idi. İmâmlığı, Resûlullah efendimize çok benzerdi. Malatyayı rumlardan, yüzbin esîr karşılığı satın aldı.
3-Mâlik Bin Dinar
Mâlik bin Dînâr, gençliğinde mal mülk sâhibi bir zengin yiğitti. Hasan-ı Basrî hazretlerine talebe olunca, bütün mallarını ve parasını, fakir talebelere harcadı. Kalbinden Allahü teâlânın aşkından başka her şeyin sevgisini çıkardı. Âlim ve velî idi. 748'de Basrada vefât etdi.
8-Râbia-i Adviyye
Babası İsmâ’îldir. Zühd ve salâh ile meşhûr bir hâtundur. Basralıdır. Süfyân-ı Sevrî ve Hasen-i Basrî, Râbi’a Hatun'dan feyz alırlardı. 752'de Kudüs'de vefât etdi.
7-Seyyidet Nefîse
Hazret-i Hasenin oğlu Zeydin oğlu Hasenin kızıdır. 762'de Mekkede doğdu. 823'de Mısırda vefât etdi. Alim ve evliya idi. Çok kerâmeti görüldü.
11-Bişr-i Hafî
Evliyânın büyüklerindendir. 767'de Mervde doğdu, 841'de Bağdâtda vefât etdi.
4-İbrahim Havvas
Cüneyd-i Bağdâdînin eshâbından idi. 903' de Rey şehrinde vefât etdi.
5-Abdülkadir-i Geylânî
1078'de doğdu, 1166'de Bağdâtda vefât etdi. Hem seyyid, hem de şerîfdir. Anası Fâtıma binti Ebû Abdüllah seyyidedir. Fıkh ve hadîs ilmlerinde müctehid idi.
6-Abdullah-ı Tercüman
Akdenizde Mayorka adasında doğmuştur. Asıl ismi Anselmo Turmeda olup bir İspanyol papazı idi. Nebuniye şehrinde, en meşhûr papaz olan Nikola Mertilin yanında yetişti. İncîli ezberledi. Bu papazın yol göstermesi ile Tunusa geldi. Müslümân oldu. Arabcayı ve islâm ilimlerini iyi öğrendi. Hıristiyanlığın iç yüzünü, nasıl bozulduğunu gösteren (Tuhfe-tül-erîb) adında bir kitâb yazdı. 15. asırda yaşamıştır.
9-Hayat Bin Kays El-Harrânî
Harrân'da yetişen evliyânın büyüklerindendir. İnsanlar ve bâzı sultanlar, onu ziyâret edip duâsını alırlar, onunla berâber olmakla bereketlenirlerdi.Yüksek hâllerin ve kerâmetlerin sâhibi olup, ehliyeti, ihlâsı, iffeti yanında, dînine çok bağlı bir zât idi. Cömertliğiyle meşhûrdur. 1185'de vefât etti.
10-İbrahim Gülşenî
İbrâhîm bin Muhammed Gülşenî, meşhûr velîlerdendir. 1424'de Azerbaycanda doğdu, 1534'de Mısırda vefât etti.
12-Ebû Türâb
Horasan bölgesinin büyük velîlerinden ve Şâfiî mezhebi fıkıh âlimi. 9. yüzyılda yaşamıştır. 859'da Basra'da vefât etti.
16-Hacı Bektaş-ı Velî
Horâsânın Nîşâpûr şehrinde doğdu. 1338' de vefât etti. Anadoluda Kırşehirdedir. Şeyh Lokmân-ı Horâsânînin halîfesi idi. Bu da, şeyh Ahmed-i Yesevînin, bu da, Yûsüf-i Hemedânînin halîfesi idi. Hâcı Bektâş-ı Velî hazretleri, sultân Orhân ile sohbet etdi. Yeniçeri askeri kurulurken duâ etti.
15-Hacı Bayram-ı Velî
Sôfiyye-i aliyyedendir. Ankarada Zülfadl [Sol-Fasol] köyünde doğdu ve orada 1429'da vefât etti. Kayseride Somuncu baba denilen Hamîdüddîn Hâmid-i Akserâyîden feyz aldı. Edirnede eski câmi’de va’z etti.
13-Emir Sultan 1
Adı Muhammed Şemsüddîndir. Buhârâda doğdu ve oradaki Evliyâdan feyz aldı. Çok kerâmeti görüldü. Bursada molla Fenârîden okudu. Yıldırım Bâyezîde dâmât oldu. 1430'de vefât etti. İsmi ile anılan câmi’ yanındaki türbesindedir.
14-Emir Sultan 2
17-Yunus Emre
Tesavvuf ehli ve halk şâ’iridir. Boluludur. Porsuk çayının Sakaryaya karışdığı mahalde türbesi vardır. Tapdık Emreden feyz aldı. 1439' da vefât etti. İlâhîleri zevkle okunmaktadır.
18-Akşemseddin 1
Muhammed bin Hamza, Şihâbüddîn-i Sühreverdî neslindendir. Şâmda doğmuştur. Hâcı Bayram-ı velînin halîfesi olup, Göynükde yerleşdi. İstanbulun fethinde bulunup, hazret-i Hâlidin kabrini keşf etdi. 1460'da Göynükde, vefât etti.
19-Akşemseddin 2
20-Ebul Vefâ
İstanbul'daki meşhûr velîlerdendir. Şeyh Ebü'l-Vefâ, Konya'da doğdu. 1490'da İstanbul'da vefât etti. İsmi verilen Vefâ semtinde kendi adıyla anılan câminin sol tarafına defnedildi
21-Aziz Mahmud Hüdayî
Azîz Mahmûd Hüdâyî efendi, Celvetiyye meşâyıhindendir. Koçhisârlıdır. Bursada, hâcı Bayram-ı Velînin halîfelerinden, Muhammed Üftâde hazretlerinden feyz aldı. 1007 de Üsküdârda câmi’ ve tekke yaptı. 4. Murâd hân tahta çıkınca Eyyûbde kılıncını Hüdâyî efendi taktı. 1628'de vefât etti. Tekkesi yanındaki türbesindedir.
22-Merkez Efendi
Muslih-ud-dîn Mûsâ efendi, Kütahyadan İstanbula gelip molla Hızır beğ oğlu Ahmed pâşadan okurken, Halvetî Sünbül Sinân yanında yetişti. Önce Koğacı tekkesinde, sonra Eyyûbde Şâh sultân tekkesinde iken, Sultân Süleymânın Topkapı dışında, vâlidesi nâmına yaptırdığı tekkede yerleşti. Sünbül efendi, vefât edince, Koca Mustafâ Pâşadaki yerine geçdi. 1551'de vefât etti.
23-Mehmed Emin Tokadî
Muhammed Emîn efendi, İstanbulda bulunan meşâyıhın büyüklerindendir. Mekke-i mükerremede Ahmed Yekdest-i Cüryânîden icâzet aldı. Üç sene sonra İstanbula geldi. 1745'de vefât etti. Unkapanına inen cadde ile Zeyrek yokuşunun kesişdiği tepe üzerinde Soğuk kuyu Pîrî pâşa medresesi kabristânında, sevenleri ziyâret edip feyz almakta, muradlarına kavuşmaktadırlar.
24-Hasan Sezai
İslâm âlimlerinden ve evliyânın büyüklerinden. Tasavvufta Gülşenî yoluna mensûb idi. 1669'da Gördes'de doğdu. Şehrin bugünkü adı Korent olup, Yunanistan sınırları içinde kalmıştır. 1738'de Edirne'de vefât etti. Kendi ismi ile anılan dergâhının bahçesine defnedildi.
25-İsmail Fakirullah
Anadolu'da yetişen büyük velîlerden. 1656'da Siirt'in Tillo kasabasında dünyâya geldi. Hayâtını insanlara ilim öğretmek, onlara dîn-i İslâmı anlatmakla geçiren İsmâil Fakîrullah hazretleri 1734'de vefat etti.
26-Osman Bedreddin
Seyyid Selmân efendinin oğludur. 1856' da Erzurumda doğup, 1922' de Harputda vefât etti.
dost oldu gönlüme küçükten bir muhabbet koyuldu yola aradı buldu nihayet var git dedi nefsini terbiye et allah beni kendine kul ol diye yarattı ey nefis bırak artık zulmu de rabbine itaat et