Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat kimlerdir?
Cevap:
Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat, fırka-i nâciyedir. Yani Mâturidiyye ve Eş’ariyye. Zira dalalet fırkalarının aksine, inançlarında nasların zahiri, açık anlamını çiğnemeden, Hz. Peygamber’e (s.a.v.) ve ashabına tam manasıyla bağlılık göstermeleri sebebiyle “ümmetim yetmiş üç fırkaya ayrılacaktır” hadisindeki ‘kurtulmuş fırka’ tarifine uygun düşmektedirler.
el-Akaidu’l-hayriyye'de şöyle denmektedir: “Bil ki eh-i sünnet ve’l-cemaat iki fırkadır. Biri, Şeyh Ebû Mansûr el-Mâturîdî’ye tâbi olan Mâturîdiyye fırkası, diğeri Şeyh Ebu’l-Hasan el-Eş’arî’ye bağlı bulunan Eşariyye fırkasıdır.
Bunlar her ne kadar iki ayrı fırka gibi gözükseler de gerçekte inanç esasları aynıdır; birbirlerini dalaletle suçlamayı gerektirecek kadar bir ihtilafları yoktur. Bu açıdan tek bir fırka olarak kabul edilmiştir. Öte yandan inançlarında nasların zahiri-açık anlamını çiğnemeden, Hz. Peygamber’e (s.a.v.) ve ashabına tam manasıyla bağlılık göstermeleri ve mücerret akıllarına göre hareket etmemeleri sebebiyle de fırka-i nâciye (kurtulmuş fırka) diye isimlendirilmişlerdir.
Çünkü fiilleri, hadiste sözü edilen tanıma uygun düşmektedir. Bu sebeple de onlar hakkında fırka-i naciye hükmünü vermek gerekmektedir. Dalalet fırkalarına gelince, onlar her ne kadar kendilerinin fırka-i nâciye olduklarını iddia etseler de, gerçekte Resulullah’a (s.a.v.) ve O’nun ashabına tabi olmamaları ve Sünnet ve Cemaat’e muhalefet etmeleri sebebiyle haklarında ‘fırka-i dâlle’ (sapık fırka) hükmünü vermek ve bu isimle adlandırmak gerekmiştir.
Zira tevile hiç gerek olmadığı halde nasların zahiri-açık anlamını başka şekillerde yorumlamaya kalkışmış ve heveslerine uymuşlardır. Çoğu zaman manası gayet açık ve net olan nakillere ve aklın tartışmasız delillerine ters düşmüşlerdir. Bu sebeple fiil ve durumları, hadiste geçen tanıma uymamaktadır. Çünkü fiilleri, onların dalaletine şahitlik etmekte ve asıl “nâciyenin (kurtulmuş)’ kendileri olduğu şeklindeki iddialarını yalanlamaktadır. Dolayısıyla fiillerinin de şahitliğiyle sapık bir fırka olarak değerlendirilmeleri, gerçeklere tamamıyla uygundur”.
Cevap:
Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat, fırka-i nâciyedir. Yani Mâturidiyye ve Eş’ariyye. Zira dalalet fırkalarının aksine, inançlarında nasların zahiri, açık anlamını çiğnemeden, Hz. Peygamber’e (s.a.v.) ve ashabına tam manasıyla bağlılık göstermeleri sebebiyle “ümmetim yetmiş üç fırkaya ayrılacaktır” hadisindeki ‘kurtulmuş fırka’ tarifine uygun düşmektedirler.
el-Akaidu’l-hayriyye'de şöyle denmektedir: “Bil ki eh-i sünnet ve’l-cemaat iki fırkadır. Biri, Şeyh Ebû Mansûr el-Mâturîdî’ye tâbi olan Mâturîdiyye fırkası, diğeri Şeyh Ebu’l-Hasan el-Eş’arî’ye bağlı bulunan Eşariyye fırkasıdır.
Bunlar her ne kadar iki ayrı fırka gibi gözükseler de gerçekte inanç esasları aynıdır; birbirlerini dalaletle suçlamayı gerektirecek kadar bir ihtilafları yoktur. Bu açıdan tek bir fırka olarak kabul edilmiştir. Öte yandan inançlarında nasların zahiri-açık anlamını çiğnemeden, Hz. Peygamber’e (s.a.v.) ve ashabına tam manasıyla bağlılık göstermeleri ve mücerret akıllarına göre hareket etmemeleri sebebiyle de fırka-i nâciye (kurtulmuş fırka) diye isimlendirilmişlerdir.
Çünkü fiilleri, hadiste sözü edilen tanıma uygun düşmektedir. Bu sebeple de onlar hakkında fırka-i naciye hükmünü vermek gerekmektedir. Dalalet fırkalarına gelince, onlar her ne kadar kendilerinin fırka-i nâciye olduklarını iddia etseler de, gerçekte Resulullah’a (s.a.v.) ve O’nun ashabına tabi olmamaları ve Sünnet ve Cemaat’e muhalefet etmeleri sebebiyle haklarında ‘fırka-i dâlle’ (sapık fırka) hükmünü vermek ve bu isimle adlandırmak gerekmiştir.
Zira tevile hiç gerek olmadığı halde nasların zahiri-açık anlamını başka şekillerde yorumlamaya kalkışmış ve heveslerine uymuşlardır. Çoğu zaman manası gayet açık ve net olan nakillere ve aklın tartışmasız delillerine ters düşmüşlerdir. Bu sebeple fiil ve durumları, hadiste geçen tanıma uymamaktadır. Çünkü fiilleri, onların dalaletine şahitlik etmekte ve asıl “nâciyenin (kurtulmuş)’ kendileri olduğu şeklindeki iddialarını yalanlamaktadır. Dolayısıyla fiillerinin de şahitliğiyle sapık bir fırka olarak değerlendirilmeleri, gerçeklere tamamıyla uygundur”.