Bir belgesel filmden öğrendiğime göre çıngıraklı yılanın kuyruğundan çıkardığı çıngırak sesi onun avı üzerinde büyüleyici bir etki bırakıyormuş. Bu etkiyle av kıpırdayamaz hale geliyormuş, yılan da bu durumda bulunan avını ısırıp zehirleyerek öldürdükten sonra yutmaya başlıyormuş.
İşte bu yutkunma sürecinde de yılan durmadan çıngırak sesini çıkartmaya devam ediyormuş. Yutkunma esnasında yılan en savunmasız konumuna giriyormuş. Çünkü ağzı avıyla doluyken gövdesi de avını yutma hareketlerine yoğunlaşmış olarak kaldığından, yılan bu durumda hem dış dünyaya karşı zorunlu bir ilgisizlik içine düşüyormuş, hem de dışardan gelen bir tehlikeyi fark etse bile ona karşı koyacak hazırlıktan tümüyle mahrum bulunuyormuş. İşte bu esnada kuyruğundan çıkarttığı çıngırak sesi, bu sesin ne demeye geldiğini bilen öteki hayvanları yılana yaklaşmaktan alıkoyuyormuş. Ne ilginç bir denge!
Çıngıraklı yılanın çıngırağı böylece bir yandan avını büyüleyerek onun avlanmasına hizmet ederken, bir yandan da aynı çıngırak kendisini düşmanlarından korumaya hizmet etmektedir. Fakat işte, çelişki tam da bu noktada ortaya çıkıyor. Çıngıraklı yılanın çıngırağı bir kısım düşmanlarına ona yaklaşmaması için bir uyarı işlevi görürken, bir yandan da kendisinin yerini bildirerek başkalarına av olmasının yolunu açacak bir işlev üstlenmiş oluyormuş. Yılanın avını yakalamakta kendisinin en büyük yardımcısı olan çıngırağı, aynı anda onun av olmasının yolunu da açıyor. Onun en güçlü yanı, aynı zamanda onun en zayıf yanını da oluşturuyor.
Canlı yaratık aslında tam da bu çelişkiyle malûldür. Bu çelişkinin üstesinden gelebildiği ölçüde hayatta kalabilir. Ama çelişkinin üstesinden gelemez de ona ram olursa, bu kez bu zaaf onun hayatına mal olur. Eğer canlı gövde, bir hastalığı için iyi gelen bir ilacı alarak iyileşebiliyorsa, mesele yok. Ama bu ilaç o gövdenin başka bir marazını azdırıyorsa, bu durumda, ortaya çıkmış olan çelişkinin üstesinden gelemezse, o çelişkiyle başlayan yolculuk ölümle sonuçlanabilir.
Aynı durum hukukî yapılar için de söz konusudur. Kanunlar yapılırken onların haiz olduğu bir ruh vardır (Montesquie). O ruh, belli tepkilere göre oluşmuş bulunabilir. Ama o tepkiler her ne ise, o, aynı zamanda o kanunun ruhunu da temsil eder. Belli konulara karşı hassas bulunan o tepki, başka konularda vurdumduymaz kalabilir. O kanunun güçlü yanı, aynı zamanda onun zaafının da göstergesi mesabesindedir. Ne var ki, o zaafı gidermek için alınan tedbirler de, aynı zamanda, bir yandan kanunu güçlendirmeye yararken, bir yandan da yeni zayıf noktaların açılmasına medar olur. Bu gün güçlü gibi görünen bir tedbir, yarın bakarsınız o gücü kullanmak isteyenlerin en zayıf yanını oluşturur. Veya tersi…
Yaşanılan yasal ve siyasal çelişkilere bir de bu yanından bakmayı deneyebiliriz. Hayatta kalmamız avlanmamızla mümkün görünüyor. Ama biliyoruz ki, ava giden avlanır.. daima.
Yenişafak
15/03/2007
İşte bu yutkunma sürecinde de yılan durmadan çıngırak sesini çıkartmaya devam ediyormuş. Yutkunma esnasında yılan en savunmasız konumuna giriyormuş. Çünkü ağzı avıyla doluyken gövdesi de avını yutma hareketlerine yoğunlaşmış olarak kaldığından, yılan bu durumda hem dış dünyaya karşı zorunlu bir ilgisizlik içine düşüyormuş, hem de dışardan gelen bir tehlikeyi fark etse bile ona karşı koyacak hazırlıktan tümüyle mahrum bulunuyormuş. İşte bu esnada kuyruğundan çıkarttığı çıngırak sesi, bu sesin ne demeye geldiğini bilen öteki hayvanları yılana yaklaşmaktan alıkoyuyormuş. Ne ilginç bir denge!
Çıngıraklı yılanın çıngırağı böylece bir yandan avını büyüleyerek onun avlanmasına hizmet ederken, bir yandan da aynı çıngırak kendisini düşmanlarından korumaya hizmet etmektedir. Fakat işte, çelişki tam da bu noktada ortaya çıkıyor. Çıngıraklı yılanın çıngırağı bir kısım düşmanlarına ona yaklaşmaması için bir uyarı işlevi görürken, bir yandan da kendisinin yerini bildirerek başkalarına av olmasının yolunu açacak bir işlev üstlenmiş oluyormuş. Yılanın avını yakalamakta kendisinin en büyük yardımcısı olan çıngırağı, aynı anda onun av olmasının yolunu da açıyor. Onun en güçlü yanı, aynı zamanda onun en zayıf yanını da oluşturuyor.
Canlı yaratık aslında tam da bu çelişkiyle malûldür. Bu çelişkinin üstesinden gelebildiği ölçüde hayatta kalabilir. Ama çelişkinin üstesinden gelemez de ona ram olursa, bu kez bu zaaf onun hayatına mal olur. Eğer canlı gövde, bir hastalığı için iyi gelen bir ilacı alarak iyileşebiliyorsa, mesele yok. Ama bu ilaç o gövdenin başka bir marazını azdırıyorsa, bu durumda, ortaya çıkmış olan çelişkinin üstesinden gelemezse, o çelişkiyle başlayan yolculuk ölümle sonuçlanabilir.
Aynı durum hukukî yapılar için de söz konusudur. Kanunlar yapılırken onların haiz olduğu bir ruh vardır (Montesquie). O ruh, belli tepkilere göre oluşmuş bulunabilir. Ama o tepkiler her ne ise, o, aynı zamanda o kanunun ruhunu da temsil eder. Belli konulara karşı hassas bulunan o tepki, başka konularda vurdumduymaz kalabilir. O kanunun güçlü yanı, aynı zamanda onun zaafının da göstergesi mesabesindedir. Ne var ki, o zaafı gidermek için alınan tedbirler de, aynı zamanda, bir yandan kanunu güçlendirmeye yararken, bir yandan da yeni zayıf noktaların açılmasına medar olur. Bu gün güçlü gibi görünen bir tedbir, yarın bakarsınız o gücü kullanmak isteyenlerin en zayıf yanını oluşturur. Veya tersi…
Yaşanılan yasal ve siyasal çelişkilere bir de bu yanından bakmayı deneyebiliriz. Hayatta kalmamız avlanmamızla mümkün görünüyor. Ama biliyoruz ki, ava giden avlanır.. daima.
Yenişafak
15/03/2007