Sualiniz: "Şüphesiz, Allah sabredenlerle beraberdir." (Bakara, 153; Enfâl,46) de hikmet ve gaye nedir?
Elcevap: Cenâb-ı Hak, Hakîm ismi karşılığı olarak, eşyanın varlığında, bir merdivenin basamakları gibi bir düzen vaz etmiş. Sabırsız adam, düzenli hareket etmediği için, basamakları ya atlar düşer veya noksan bırakır, amacının zirvesine çıkamaz. Onun için hırs yokluğa sebeptir. Sabır ise, zorlukların anahtarıdır ki, "Hırslı olan kimsenin ümidi boşa çıkar ve hüsrâna uğrar", "Sabır, ferahlık ve genişliğin anahtarıdır." Aclûnî, Keşfü'l-Hafâ, 2:21) atasözleri hükmüne geçmiştir. Demek, Cenâb-ı Hakkın yardım ve başarı vermesi, sabırlı adamlarla beraberdir. Çünkü sabır üçtür:
Biri: Kötülükten kendini çekip sabretmektir. Şu sabır takvâdır; "Allah takvâ sahipleriyle beraberdir." (Bakara, 194) sırrına mazhar eder.
İkincisi: Musibetlere karşı sabırdır ki, tevekkül ve teslimdir. "Muhakkak ki Allah tevekkül edenleri sever." (Âl-i İmrân,159), "Muhakkak ki Allah sabredenleri sever." (Âl-i İmrân,146) şerefine mazhar ediyor. Ve sabırsızlık ise Allah'tan şikâyeti doğurur. Ve yaptıklarını eleştirme ve rahmetini kötüleme ve hikmetini beğenmemek çıkar.
Evet, musibetin darbesine karşı şikâyet suretiyle elbette âciz ve zayıf insan ağlar. Fakat şikayet O'na olmalı; O'ndan olmamalı. Hazret-i Yakup Aleyhisselâmın "Ben derdimi de, üzüntümü de ancak Allah'a şikâyet ederim" dedi." (Yusuf, 86) demesi gibi olmalı.
Yani, musibeti Allah'a şikâyeti etmeli; yoksa Allah'ı insanlara şikayet eder gibi "Eyvah! Of!" deyip, "Ben ne ettim ki bu başıma geldi?" diyerek âciz insanların yumuşaklıklarını tahrik etmek zarardır, mânâsızdır.
Üçüncü Sabır: İbadet üzerine sabırdır ki, şu sabır onu sevilen makamına kadar çıkarıyor, en büyük makam olan olgun kulluğun tarafına sevk ediyor.
Elcevap: Cenâb-ı Hak, Hakîm ismi karşılığı olarak, eşyanın varlığında, bir merdivenin basamakları gibi bir düzen vaz etmiş. Sabırsız adam, düzenli hareket etmediği için, basamakları ya atlar düşer veya noksan bırakır, amacının zirvesine çıkamaz. Onun için hırs yokluğa sebeptir. Sabır ise, zorlukların anahtarıdır ki, "Hırslı olan kimsenin ümidi boşa çıkar ve hüsrâna uğrar", "Sabır, ferahlık ve genişliğin anahtarıdır." Aclûnî, Keşfü'l-Hafâ, 2:21) atasözleri hükmüne geçmiştir. Demek, Cenâb-ı Hakkın yardım ve başarı vermesi, sabırlı adamlarla beraberdir. Çünkü sabır üçtür:
Biri: Kötülükten kendini çekip sabretmektir. Şu sabır takvâdır; "Allah takvâ sahipleriyle beraberdir." (Bakara, 194) sırrına mazhar eder.
İkincisi: Musibetlere karşı sabırdır ki, tevekkül ve teslimdir. "Muhakkak ki Allah tevekkül edenleri sever." (Âl-i İmrân,159), "Muhakkak ki Allah sabredenleri sever." (Âl-i İmrân,146) şerefine mazhar ediyor. Ve sabırsızlık ise Allah'tan şikâyeti doğurur. Ve yaptıklarını eleştirme ve rahmetini kötüleme ve hikmetini beğenmemek çıkar.
Evet, musibetin darbesine karşı şikâyet suretiyle elbette âciz ve zayıf insan ağlar. Fakat şikayet O'na olmalı; O'ndan olmamalı. Hazret-i Yakup Aleyhisselâmın "Ben derdimi de, üzüntümü de ancak Allah'a şikâyet ederim" dedi." (Yusuf, 86) demesi gibi olmalı.
Yani, musibeti Allah'a şikâyeti etmeli; yoksa Allah'ı insanlara şikayet eder gibi "Eyvah! Of!" deyip, "Ben ne ettim ki bu başıma geldi?" diyerek âciz insanların yumuşaklıklarını tahrik etmek zarardır, mânâsızdır.
Üçüncü Sabır: İbadet üzerine sabırdır ki, şu sabır onu sevilen makamına kadar çıkarıyor, en büyük makam olan olgun kulluğun tarafına sevk ediyor.