Bugün dünyanın, özellikle Orta Asya, Kafkasya, Orta Doğu ve Afrika coğrafyaları olmak üzere, az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerin yoğun bulunduğu ve stratejik öneme haiz bölgelerinde, “Barış Gönüllüleri” olarak adlandırılan bir örgüt faaliyet gösteriyor. “Barış Gönüllüleri”, yani “Peace Corps” projesi, ABD'de, 1961 yılında, dönemin başkanı John F. Kennedy tarafından, parlamento kararı ile hayata geçirilmişti.
1962-1972 yılları arasında Türkiye 'de de (yaklaşık 1600 gönüllü) faaliyet göstermiş olan “Barış Gönüllüleri”, 1962-1965 döneminde komşularımız Suriye, İran ve kısmen Irak 'ta çalışmalarda bulunmuş, 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla birlikte, oluşan boşluktan istifadeyle gönüllü çalışmalarını Orta Asya ve Kafkasya alanlarına kaydırmış, 1993 itibariyle de ivme kazandırmıştır.
Barış Gönüllüleri'nin sayısı net olarak bilinmemekle birlikte, örneğin, Orta Asya Cumhuriyetleri'nden Türkmenistan'da 1993 yılından buyana 400 ü aşkın gönüllünün görev yaptığı göz önüne alınırsa, coğrafyadaki toplam sayıyla ilgili yaklaşık bir rakam çıkartılabilir. Ancak, sizleri daha fazla yormaya gerek yoktur. Çünkü, “Barış Gönüllüleri” üst yönetimin; “Kuruluşundan bugüne kadar 180 bini aşkın Barış Gönüllüsü 'nün çeşitli ülkelerde görev yaptığı” yönündeki açıklamasını, yetkili ağız olması nedeniyle, doğru ve net bilgi olarak dikkate almak gerekir.
“Barış Gönüllüleri”, özellikle eğitim nosyonuna sahip, belli meslek dallarında özel yetişmiş veya yetiştirilmiş bayanlı erkekli şahıslardan seçilmekte, 40'arlı, 50'şerli gruplar halinde çeşitli ülkelere genellikle iki yıllık bir süreyle gönderilmekte, faaliyet gösterdikleri ülkelerde üstlendikleri görevlerini, birbirlerine devretmek suretiyle sürdürmektedirler. Genellikle orta öğretimde İngilizce öğretmenliği ve iş danışmanlığı (Business Consulting) gibi iş kollarında görev yapan bu gönüllüler, görev süreleri bittiğinde, yapmış oldukları çalışmalarıyla ilgili olarak detaylı raporlar hazırlar, devir teslim ettikleri diğer gönüllülere birkaç gün süren toplantılarla edindikleri bilgilerini, tecrübelerini, tavsiyelerini aktarır ve büyük bir gönül rahatlığıyla (!) ülkelerine geri dönerler.
Ülkelerine geri dönmekle kalmayan gönüllüler, o ülkede birlikte çalıştıkları şahıslar ve yüksek öğretim gören öğrenciler arasından kendi inisiyatifleriyle seçtikleri insanları, “Değişim Programı” adı altında dönemsel olarak beraberlerinde Amerika'ya götürürler. Özellikle Amerika'ya götürülecek öğrenci seçiminde, bulundukları ülkenin yönetimi ile aralarında zaman zaman anlaşmazlıklar yaşanabilmektedir. Ancak, bu durum, küçük ve önemsiz bir ayrıntıdır (!) ve nihayetinde, ABD Barış Gönüllüleri grubunun tercih ettiği şahıslar “Değişim Programı” için seçilerek, götürülürler.
“Barış Gönüllüleri”nin faaliyet alanları, demokratik reform, eğitim, sağlık ve hukuk reformları, ekonomik ve ticari gelişim, enerji, gıda ve özel sektör alanlarıdır. Gönüllüler, gittikleri az gelişmiş ülkelerde, halkın, gelenek ve görenekleri, dili, dini ve etnik yapıları, farklılıkları, bireysel ve toplumsal refleksleri, dünya görüşleri, kuvvetli ve zayıf yönleri, kültür ve eğitim düzeyleri gibi toplumun belirleyici özelliklerini, yapılarını öğrenebilmek amacıyla, genellikle il ve ilçelerdeki ailelerle birlikte, iç içe yaşar, halkın son derece zor yaşam koşullarına gönüllü olarak (!) ayak uydururlar. Bu süre de, en az üç ayı kapsar. Halka, başlangıçta İngilizce öğretilmeye çalışılır, sorunlarına ilişkin yardımcı olunur. Bu arada, Amerikan kültürü ve ideolojisi tanıtılır ve başlatılan sempatinin artırılarak yaygınlaştırılması da ister istemez gerçekleşir. Müsadenizle, bu kadar da olsun canım !!!
Son derece ulvi (!) bir amaç doğrultusunda geçen bu meşakkatli (!) süre zarfında, ileriki dönemde kullanma doğrultusunda toplum hakkında bilgi alma ve öğrenmenin yanı sıra, ister istemez Amerikan sempatisinin başlatılması ve yaygınlaştırılması da, üstlenilen görevin önemli diğer parçaları kesinlikle değildir (!). Yani, görevin asıl ve en önemli parçalarının; “iki kuşu” , atılan taşın da; sürdürülen “projeyi” kesinlikle temsil etmediği net olarak ortadadır !!!.
Bütün bu çalışmaların ve gösterilen fedakârlıkların manevi boyutu, önemli ve ön plandayken (!), çok önemli olmasa da, şüphesiz bunun belli oranda bir de yüklediği maddi boyutu vardır, ancak sonuçta arka plandadır. Önemsiz olmak ile birlikte, yine de genel bir fikir vermek açısından belirtmek gerekirse;
2003 yılı itibariyle 5 Orta Asya ülkesine harcanan para, yaklaşık 630 milyon dolar , 2004 yılı itibariyle de yaklaşık 850 milyon dolardır. Yani, anlaşılacağı üzere, her geçen yıl karşılıksız olarak gönülden harcanan yardım miktarı, 1/3 oranında giderek artış göstermektedir.
Ancak bütün bu fedakârlıklara (!), karşılık gözetmeksizin (!) harcanan yüz milyon dolarlara ve gösterilen son derece insani niyetlere (!) rağmen, bazı ülkeler nedendir bilinmez, “Barış Gönüllüleri”nin ülkelerindeki faaliyetlerinden, yardımlarından (!), desteklerinden (!) rahatsızlık duyarak, çalışmalarını takip etmeye, kendilerine göre tehlikeli gördükleri faaliyetlerini engellemeye ve hatta daha da ileri giderek, ülkelerinden kovmaya çalışırlar. Bunu anlamak da, gerçekten mümkün değildir !!!
Sabahattin Talu
1962-1972 yılları arasında Türkiye 'de de (yaklaşık 1600 gönüllü) faaliyet göstermiş olan “Barış Gönüllüleri”, 1962-1965 döneminde komşularımız Suriye, İran ve kısmen Irak 'ta çalışmalarda bulunmuş, 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla birlikte, oluşan boşluktan istifadeyle gönüllü çalışmalarını Orta Asya ve Kafkasya alanlarına kaydırmış, 1993 itibariyle de ivme kazandırmıştır.
Barış Gönüllüleri'nin sayısı net olarak bilinmemekle birlikte, örneğin, Orta Asya Cumhuriyetleri'nden Türkmenistan'da 1993 yılından buyana 400 ü aşkın gönüllünün görev yaptığı göz önüne alınırsa, coğrafyadaki toplam sayıyla ilgili yaklaşık bir rakam çıkartılabilir. Ancak, sizleri daha fazla yormaya gerek yoktur. Çünkü, “Barış Gönüllüleri” üst yönetimin; “Kuruluşundan bugüne kadar 180 bini aşkın Barış Gönüllüsü 'nün çeşitli ülkelerde görev yaptığı” yönündeki açıklamasını, yetkili ağız olması nedeniyle, doğru ve net bilgi olarak dikkate almak gerekir.
“Barış Gönüllüleri”, özellikle eğitim nosyonuna sahip, belli meslek dallarında özel yetişmiş veya yetiştirilmiş bayanlı erkekli şahıslardan seçilmekte, 40'arlı, 50'şerli gruplar halinde çeşitli ülkelere genellikle iki yıllık bir süreyle gönderilmekte, faaliyet gösterdikleri ülkelerde üstlendikleri görevlerini, birbirlerine devretmek suretiyle sürdürmektedirler. Genellikle orta öğretimde İngilizce öğretmenliği ve iş danışmanlığı (Business Consulting) gibi iş kollarında görev yapan bu gönüllüler, görev süreleri bittiğinde, yapmış oldukları çalışmalarıyla ilgili olarak detaylı raporlar hazırlar, devir teslim ettikleri diğer gönüllülere birkaç gün süren toplantılarla edindikleri bilgilerini, tecrübelerini, tavsiyelerini aktarır ve büyük bir gönül rahatlığıyla (!) ülkelerine geri dönerler.
Ülkelerine geri dönmekle kalmayan gönüllüler, o ülkede birlikte çalıştıkları şahıslar ve yüksek öğretim gören öğrenciler arasından kendi inisiyatifleriyle seçtikleri insanları, “Değişim Programı” adı altında dönemsel olarak beraberlerinde Amerika'ya götürürler. Özellikle Amerika'ya götürülecek öğrenci seçiminde, bulundukları ülkenin yönetimi ile aralarında zaman zaman anlaşmazlıklar yaşanabilmektedir. Ancak, bu durum, küçük ve önemsiz bir ayrıntıdır (!) ve nihayetinde, ABD Barış Gönüllüleri grubunun tercih ettiği şahıslar “Değişim Programı” için seçilerek, götürülürler.
“Barış Gönüllüleri”nin faaliyet alanları, demokratik reform, eğitim, sağlık ve hukuk reformları, ekonomik ve ticari gelişim, enerji, gıda ve özel sektör alanlarıdır. Gönüllüler, gittikleri az gelişmiş ülkelerde, halkın, gelenek ve görenekleri, dili, dini ve etnik yapıları, farklılıkları, bireysel ve toplumsal refleksleri, dünya görüşleri, kuvvetli ve zayıf yönleri, kültür ve eğitim düzeyleri gibi toplumun belirleyici özelliklerini, yapılarını öğrenebilmek amacıyla, genellikle il ve ilçelerdeki ailelerle birlikte, iç içe yaşar, halkın son derece zor yaşam koşullarına gönüllü olarak (!) ayak uydururlar. Bu süre de, en az üç ayı kapsar. Halka, başlangıçta İngilizce öğretilmeye çalışılır, sorunlarına ilişkin yardımcı olunur. Bu arada, Amerikan kültürü ve ideolojisi tanıtılır ve başlatılan sempatinin artırılarak yaygınlaştırılması da ister istemez gerçekleşir. Müsadenizle, bu kadar da olsun canım !!!
Son derece ulvi (!) bir amaç doğrultusunda geçen bu meşakkatli (!) süre zarfında, ileriki dönemde kullanma doğrultusunda toplum hakkında bilgi alma ve öğrenmenin yanı sıra, ister istemez Amerikan sempatisinin başlatılması ve yaygınlaştırılması da, üstlenilen görevin önemli diğer parçaları kesinlikle değildir (!). Yani, görevin asıl ve en önemli parçalarının; “iki kuşu” , atılan taşın da; sürdürülen “projeyi” kesinlikle temsil etmediği net olarak ortadadır !!!.
Bütün bu çalışmaların ve gösterilen fedakârlıkların manevi boyutu, önemli ve ön plandayken (!), çok önemli olmasa da, şüphesiz bunun belli oranda bir de yüklediği maddi boyutu vardır, ancak sonuçta arka plandadır. Önemsiz olmak ile birlikte, yine de genel bir fikir vermek açısından belirtmek gerekirse;
2003 yılı itibariyle 5 Orta Asya ülkesine harcanan para, yaklaşık 630 milyon dolar , 2004 yılı itibariyle de yaklaşık 850 milyon dolardır. Yani, anlaşılacağı üzere, her geçen yıl karşılıksız olarak gönülden harcanan yardım miktarı, 1/3 oranında giderek artış göstermektedir.
Ancak bütün bu fedakârlıklara (!), karşılık gözetmeksizin (!) harcanan yüz milyon dolarlara ve gösterilen son derece insani niyetlere (!) rağmen, bazı ülkeler nedendir bilinmez, “Barış Gönüllüleri”nin ülkelerindeki faaliyetlerinden, yardımlarından (!), desteklerinden (!) rahatsızlık duyarak, çalışmalarını takip etmeye, kendilerine göre tehlikeli gördükleri faaliyetlerini engellemeye ve hatta daha da ileri giderek, ülkelerinden kovmaya çalışırlar. Bunu anlamak da, gerçekten mümkün değildir !!!
Sabahattin Talu