Amerikali Bilim Adamları Ve Tanri Kavrami
Edward J. Larson*, Larry Witham**
Amerikali bilim adamlari arasinda, dini inanclar, yuzyilin basindan beri tartisma konusu. Son arastirmalarimiz onde gelen doga bilimcilerinin neredeyse tumunun Tanri'ya inanmadigini ortaya koydu.
Bu konudaki arastirmalar, 1914 yilinda ABD'li psikolog James H. Leuba ile basladi. Leuba gelisguzel secilmis 1000 Amerikali bilim adamindan % 8'inin inancsiz ya da suphe sahibi oldugunu belirledi. Bu sayi onde gelen 400 bilim adami goz onune alindiginda % 0'e ulasmaktaydi (!). Ayni arastirmayi 20 yil sonra tekrarladiginda ise, bu oranlarin sirasiyla 67 ve 85'e vardigini gozlemledi (2).
1996 yilinda Leuba'nin 1914 yilindaki arastirmasini tekrar ettik ve Nature dergisinde sonuclarimizi yayinladik (3). 1914 yilina gore az bir farkla. Amerikali bilim adamlarinin % 0.'si supheli ya da inancsizdi. Bu yil, Leuba'ninki gibi onde gelen bilimciler arasinda yaptigimiz anketsonuclari, inanclilarin oraninin % 4'lere dustugunu ortaya cikardi.
Leuba bu yuksek orandaki inancsizlik ve supheyi, bilim adamlarinin yuksek duzeydeki bilgi, kavrama ve deneyimine baglamistir (*). Oxford Universitesi bilim adamlarindan Peter Atkins , 1996 yili anketimiz sirasinda "Bilim adami olup ayni zamanda dini inanclara da sahip olabilirsiniz.
Ancak ben de kelimenin en derin anlamiyla bilim adami olmaniz olanaksizdir. Zira bize yabanci pek cok bilgi kategorisi bulunuyor" diyerek gorusunu belirtti (4). Benzeri yorumlar, bizi Leuba'nin normal bilimciler ile onde gelenler arasinda gerceklestirdigi ikinci arastirmasini tekrarlamaya yoneltti.
Bilim dallarinda durum Onde gelen bilimciler grubumuzu Ulusal Bilim Akademisi (NAS) uyesi bilim adamlari arasindan sectik. Anketimize gore neredeyse tumu Tanri'ya inancsizdi. NAS biyologlari arasinda Tanri'ya ve olumsuzluge karsi inancsizlik oranlari % 5. ve % 9. iken, NAS fizikcileri arasinda bu oran % 9. ve % 6.'e ulasmaktaydi. Geri kalanlarin cogu ise her iki konuya da supheyle bakmaktaydilar.
Inananlar ise azdi. Inancin en yuksek oldugu grup ise matematikciler oldu (Tanri'ya inanc % 4., olumsuzluge inanc % 5.). En dusuk inanc orani Biyologlar arasinda gozlenirken (Tanri'ya 5.5 ve olumsuzluge % .), fizikciler ve astronomlarinki biraz daha yuksek cikti (% . ve % .). 1924, 1933 ve 1998 anketlerinin karsilastirilmasina iliskin figurler Tablo 1 'de yer aliyor.
Leuba genel anketi icin onemli bilimcileri, Amerikan Bilim Adamlari'nin (AMS) listesinden secmisti. Kendisinin zamaninda bu yayin en onde gelen bilimcileri belirlemekteydi (1,2). AMS artik bu tur bir belirleme yapmadigindan biz, onde gelen bilimcileri NAS'tan sectik. Bizim yontemimizin Leuba'ninkinden daha seckin bir grup olusturmasi, inanc oranindaki dusuklugu aciklayici olabilir. 1914 anketi icin Leuba sorularini, 400 onemli AMS bilimcisine postaladi. Burada, "kisisel olumsuzluk" ve "insanoglu ile entelektuel ve sicak bir iliski icinde olan bir Tanri'ya" inanip inanmadiklari soruluyordu. Anketi dolduranin, her soru icin inanma, inanmama ya da suphe seceneklerinden birini isaretlemesi beklenmekteydi (1). Bizim anketimiz de ayni sorulari kapsamistir.
Leuba 1914 anketini 400 biyolog, fizikci, matematikci ve astronoma yollamistir (1). NAS uyelerinin azligi nedeniyle biz anketimizi bu dallardaki 517 NAS uyesinin tumune yolladik. Leuba 1914'te % 0 oraninda ve 1933'te % 5 oraninda yanit almisken, bizim anketimize 1996'da % 0 oraninda ve NAS uyelerinden de % 0 oraninda yanit geldi (1,2).
Biz bulgularimizi derlerken NAS, ABD'de bilim dunyasi ile tutucu Hiristiyanlar arasinda bitmeyen bir surtusme konusu olan evrim kuraminin, devlet okullarinda ogretilmesini tesvik eden bir kitapcik yayinladi. Kitapcikta "Tanri'nin var olup olmamasinda bilim tarafsizdir" denilmektedir (5). NAS Baskani Bruce Albert, "Bu akademide pek cok degerli bilim adami dini inanclara sahip oldugu kadar, evrim kuramina da inanir ve cogu da biyologdur" demekteyse de bizim bulgularimiz aksini soyluyor.
(*) Department of History, University of Georgia, Athens, Georgia 30602-6012 USA
(**) 3816 Lansdale Court, Burtonsville,Maryland 20866 USA
Referanslar:
1- Leuba, J. H. The Belief'in God am Immortality: A Psychological Anthropological and Statistical Study (Sherman, French & Co., Boston, 1916).Links
2- Leuba, J. H. Harper's Magazine 169,2691-300 (1934). Links
3- Larson, E. J. & Witham, L. Nature 386,435-436 (1997). Links
4- Highfield, R. The Dailiy Telegraph 3 April, p.4 (1997). Links
5- National Academy of Sciences Teaching About Evolution and the Nature of Science (Natl Acad. Press, Washington DC, 1998).
Links
TABLO1: Bilim Adamlarinin Arastirma Sorularina Verdikleri Bazı Yanitlar (%)
tanrıya inanç(%)
1914- 27,7
1933- 15
1996- 7,0
ölümsüzlüğe(ruh) inanc(%)
1914-35,2
1933- 18
1996- 7,9
Ancak amerikan halkının toplamında dindarlık oranı %88 dir.Bu rakam Gallup tarafından 2000'li yıllarda ölçülmüştür.Son 50 yılda ABD de bilim adamlarının aksine halk kitlesinde inançlı olanların oranı hızla artmaktadır.
Edward J. Larson*, Larry Witham**
Amerikali bilim adamlari arasinda, dini inanclar, yuzyilin basindan beri tartisma konusu. Son arastirmalarimiz onde gelen doga bilimcilerinin neredeyse tumunun Tanri'ya inanmadigini ortaya koydu.
Bu konudaki arastirmalar, 1914 yilinda ABD'li psikolog James H. Leuba ile basladi. Leuba gelisguzel secilmis 1000 Amerikali bilim adamindan % 8'inin inancsiz ya da suphe sahibi oldugunu belirledi. Bu sayi onde gelen 400 bilim adami goz onune alindiginda % 0'e ulasmaktaydi (!). Ayni arastirmayi 20 yil sonra tekrarladiginda ise, bu oranlarin sirasiyla 67 ve 85'e vardigini gozlemledi (2).
1996 yilinda Leuba'nin 1914 yilindaki arastirmasini tekrar ettik ve Nature dergisinde sonuclarimizi yayinladik (3). 1914 yilina gore az bir farkla. Amerikali bilim adamlarinin % 0.'si supheli ya da inancsizdi. Bu yil, Leuba'ninki gibi onde gelen bilimciler arasinda yaptigimiz anketsonuclari, inanclilarin oraninin % 4'lere dustugunu ortaya cikardi.
Leuba bu yuksek orandaki inancsizlik ve supheyi, bilim adamlarinin yuksek duzeydeki bilgi, kavrama ve deneyimine baglamistir (*). Oxford Universitesi bilim adamlarindan Peter Atkins , 1996 yili anketimiz sirasinda "Bilim adami olup ayni zamanda dini inanclara da sahip olabilirsiniz.
Ancak ben de kelimenin en derin anlamiyla bilim adami olmaniz olanaksizdir. Zira bize yabanci pek cok bilgi kategorisi bulunuyor" diyerek gorusunu belirtti (4). Benzeri yorumlar, bizi Leuba'nin normal bilimciler ile onde gelenler arasinda gerceklestirdigi ikinci arastirmasini tekrarlamaya yoneltti.
Bilim dallarinda durum Onde gelen bilimciler grubumuzu Ulusal Bilim Akademisi (NAS) uyesi bilim adamlari arasindan sectik. Anketimize gore neredeyse tumu Tanri'ya inancsizdi. NAS biyologlari arasinda Tanri'ya ve olumsuzluge karsi inancsizlik oranlari % 5. ve % 9. iken, NAS fizikcileri arasinda bu oran % 9. ve % 6.'e ulasmaktaydi. Geri kalanlarin cogu ise her iki konuya da supheyle bakmaktaydilar.
Inananlar ise azdi. Inancin en yuksek oldugu grup ise matematikciler oldu (Tanri'ya inanc % 4., olumsuzluge inanc % 5.). En dusuk inanc orani Biyologlar arasinda gozlenirken (Tanri'ya 5.5 ve olumsuzluge % .), fizikciler ve astronomlarinki biraz daha yuksek cikti (% . ve % .). 1924, 1933 ve 1998 anketlerinin karsilastirilmasina iliskin figurler Tablo 1 'de yer aliyor.
Leuba genel anketi icin onemli bilimcileri, Amerikan Bilim Adamlari'nin (AMS) listesinden secmisti. Kendisinin zamaninda bu yayin en onde gelen bilimcileri belirlemekteydi (1,2). AMS artik bu tur bir belirleme yapmadigindan biz, onde gelen bilimcileri NAS'tan sectik. Bizim yontemimizin Leuba'ninkinden daha seckin bir grup olusturmasi, inanc oranindaki dusuklugu aciklayici olabilir. 1914 anketi icin Leuba sorularini, 400 onemli AMS bilimcisine postaladi. Burada, "kisisel olumsuzluk" ve "insanoglu ile entelektuel ve sicak bir iliski icinde olan bir Tanri'ya" inanip inanmadiklari soruluyordu. Anketi dolduranin, her soru icin inanma, inanmama ya da suphe seceneklerinden birini isaretlemesi beklenmekteydi (1). Bizim anketimiz de ayni sorulari kapsamistir.
Leuba 1914 anketini 400 biyolog, fizikci, matematikci ve astronoma yollamistir (1). NAS uyelerinin azligi nedeniyle biz anketimizi bu dallardaki 517 NAS uyesinin tumune yolladik. Leuba 1914'te % 0 oraninda ve 1933'te % 5 oraninda yanit almisken, bizim anketimize 1996'da % 0 oraninda ve NAS uyelerinden de % 0 oraninda yanit geldi (1,2).
Biz bulgularimizi derlerken NAS, ABD'de bilim dunyasi ile tutucu Hiristiyanlar arasinda bitmeyen bir surtusme konusu olan evrim kuraminin, devlet okullarinda ogretilmesini tesvik eden bir kitapcik yayinladi. Kitapcikta "Tanri'nin var olup olmamasinda bilim tarafsizdir" denilmektedir (5). NAS Baskani Bruce Albert, "Bu akademide pek cok degerli bilim adami dini inanclara sahip oldugu kadar, evrim kuramina da inanir ve cogu da biyologdur" demekteyse de bizim bulgularimiz aksini soyluyor.
(*) Department of History, University of Georgia, Athens, Georgia 30602-6012 USA
(**) 3816 Lansdale Court, Burtonsville,Maryland 20866 USA
Referanslar:
1- Leuba, J. H. The Belief'in God am Immortality: A Psychological Anthropological and Statistical Study (Sherman, French & Co., Boston, 1916).Links
2- Leuba, J. H. Harper's Magazine 169,2691-300 (1934). Links
3- Larson, E. J. & Witham, L. Nature 386,435-436 (1997). Links
4- Highfield, R. The Dailiy Telegraph 3 April, p.4 (1997). Links
5- National Academy of Sciences Teaching About Evolution and the Nature of Science (Natl Acad. Press, Washington DC, 1998).
Links
TABLO1: Bilim Adamlarinin Arastirma Sorularina Verdikleri Bazı Yanitlar (%)
tanrıya inanç(%)
1914- 27,7
1933- 15
1996- 7,0
ölümsüzlüğe(ruh) inanc(%)
1914-35,2
1933- 18
1996- 7,9
Ancak amerikan halkının toplamında dindarlık oranı %88 dir.Bu rakam Gallup tarafından 2000'li yıllarda ölçülmüştür.Son 50 yılda ABD de bilim adamlarının aksine halk kitlesinde inançlı olanların oranı hızla artmaktadır.
